Wystąpienie RPD w sprawie nauczania indywidualnego
O tym, czy konkretne dziecko może realizować indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz indywidualne nauczanie, powinni decydować specjaliści z zespołów orzekających, a nie organ stanowiący prawo – uważa Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak. W wystąpieniu do MEN-u pisze, że wyizolowanie dziecka ze środowiska rówieśników jest dla niego krzywdzące i apeluje o właściwe wykorzystanie nauczycieli wspomagających.
Rzecznik Praw Dziecka z niepokojem przyjął propozycję MEN-u dotyczącą rezygnacji z możliwości organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz indywidualnego nauczania na terenie przedszkola i szkoły.
RPD przypomina, że indywidualna forma kształcenia przeznaczona jest dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia znacznie utrudnia lub uniemożliwia realizację odpowiednio rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Ta forma kształcenia jest organizowana na podstawie orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz indywidualnego nauczania, które jest wydawane przez zespół orzekający, działający w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych. Orzeczenia są wydawane na podstawie zaświadczenia wystawionego przez lekarza.
– Kompetencja do określenia warunków, w jakich dziecko może realizować indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz indywidualne nauczanie (w tym czy może brać ono udział w zajęciach zorganizowanych w przedszkolu czy szkole – także z grupą wychowawczą lub oddziałem szkolnym), powinna należeć do tego zespołu, a nie organu stanowiącego prawo – pisze Rzecznik w wystąpieniu generalnym do Minister Edukacji Narodowej Anny Zalewskiej.
W piśmie Marek Michalak podkreśla, że dziecko ma prawo do systematycznych kontaktów z rówieśnikami, ponieważ to służy jego harmonijnemu rozwojowi, a nie tylko okazjonalnych – jak to zaproponowano w projekcie. Zauważa, że wyizolowanie dziecka ze środowiska rówieśników jest dla niego krzywdzące i narusza najważniejsze akty prawa krajowego i międzynarodowego. Jest dobitnym przejawem nierównego traktowania.
Jednocześnie RPD wyraża stanowisko, że indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne i indywidualne nauczanie powinny przysługiwać dzieciom, które znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji zdrowotnej, i nie mogą stanowić metody na „pozbywanie” się z przedszkola czy szkoły dzieci, które sprawiają trudności wychowawcze.
– Orzeczenia nie mogą być wydawane przez zespoły orzekające „pod naciskiem” rodzica czy nauczyciela, a jedyną przesłanką do takiej formy edukacji powinny być wskazania medyczne – tłumaczy rzecznik.
Podkreśla równocześnie, że ewentualne nadużycia w tym zakresie – z uwagi na dobro dziecka − nie mogą być eliminowane poprzez wprowadzenie nowych przepisów, a poprzez wzmocnienie nadzoru nad pracą poradni psychologiczno-pedagogicznych, przedszkoli i szkół czy doskonalenie zawodowe nauczycieli i pracowników poradni.
W opinii RPD uczniowie sprawiający trudności wychowawcze bądź uczniowie z różnymi deficytami – jak słusznie wskazano w uzasadnieniu projektu MEN-u – powinni być objęci wsparciem w procesie kształcenia i wychowania odpowiednio do zdiagnozowanych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych. Ważnym elementem tego wsparcia – obecnie zbyt rzadko wykorzystywanym – powinien być nauczyciel wspomagający.
– Najskuteczniejszą formą integracji jest wspólne przebywanie – w myśl zasady – razem wzrastamy, lepiej rozumiemy się w przyszłości jako dorośli. Nie zmienia to jednak faktu, że to do kompetencji zespołów orzekających poradni psychologiczno-pedagogicznych należy pozostawić decyzję, czy dziecko będzie realizowało obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne, obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w grupie rówieśników przy wsparciu nauczyciela wspomagającego czy też w formie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub nauczania indywidualnego – uważa Marek Michalak.
Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka do MEN-u (PDF)
Źródło: Biuro Rzecznika Praw Dziecka
