STAN PRAWNY NA 24 WRZEŚNIA 2025

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej budzi wiele pytań dotyczących zakresu władzy rodzicielskiej. W takiej sytuacji ważne jest, aby wszyscy zaangażowani, czyli zarówno rodzice biologiczni, rodzice zastępczy, jak i pracownicy przedszkoli, mieli jasność co do podziału uprawnień i obowiązków. Zapewni to dziecku stabilne i bezpieczne środowisko przy jednoczesnym poszanowaniu prawa wszystkich stron.

Zgodnie z art. 34 pkt 1 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej piecza może być sprawowana w formie rodzinnej. Samo umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, choć jak wskazuje art. 35 ust. 2 tego aktu, w przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd. Piecza zastępcza zapewnia:

• pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym,
• przygotowanie dziecka do:
  • godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
  • pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
  • nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych;
• zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.

Stosownie do art. 39 Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej formami rodzinnej pieczy zastępczej są rodzinny dom dziecka oraz rodzina zastępcza:

• spokrewniona,
• niezawodowa,
• zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna.

Rodzina zastępcza zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie. Rodzice zastępczy w szczególności:

• traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
• zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
• zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych,
• zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań,
• zaspokajają potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne dziecka,
• zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
• umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.