Zmiana to proces, który wymaga odwagi, planowania i systematyczności, nierzadko wsparcia ze strony innych osób. Często postrzegamy ją jako rezygnację z dotychczasowego bezpieczeństwa i komfortu – być może właśnie dlatego tak trudno się na nią zdecydować. Nasze życie jest jednak pasmem zmian. Jak więc przeformułować myślenie o zmianie i zacząć postrzegać ją jako szansę na rozwój?

Zmiana niemal zawsze budzi w nas lęk przed tym, co nieznane. Najczęściej jest czymś nowym. Gdy stajemy u progu nowego etapu, naturalne jest odczuwanie niepewności wobec tego, jak będzie wyglądało nasze życie po dokonaniu zmiany. Natomiast obawa przed porażką potrafi nas sparaliżować, jeszcze zanim zaczniemy działać. Wyobrażamy sobie najczarniejsze scenariusze i przekonujemy samych siebie, że bezpieczniej jest zostać na dotychczasowej pozycji.

Porzucenie dobrze znanej rutyny wiąże się z odejściem ze strefy komfortu, której codzienne nawyki dają nam poczucie przewidywalności, pozornego bezpieczeństwa, tyle że to właśnie one wbrew pozorom ograniczają nasz rozwój. Początkowy dyskomfort, napięcie czy zmęczenie, towarzyszące wdrażaniu nowych zadań – to na ogół cena, jaką płacimy za przekroczenie granic dotychczasowego znanego świata.

Czym jest zmiana?

Jak podaje Ewa Masłyk-Musiał, żeby coś mogło zostać uznane za zmianę, muszą zostać spełnione trzy podstawowe warunki:

• zmiana musi być zauważalna – nie wystarczy, że coś się dzieje, trzeba to jeszcze dostrzec. Musi się wyraźnie wyróżniać na tle codziennych działań,
• zmiana musi być potwierdzona faktami – innymi słowy: musi opierać się na dowodach, które pokazują, że coś naprawdę uległo przekształceniu. To nie może być tylko subiektywne wrażenie – potrzebne są konkretne wskaźniki,
• zmiana powinna być zaplanowana i w pewnym stopniu kontrolowana – nie chodzi tu o przypadkowy chaos – dobra zmiana zaczyna się we właściwym momencie i jest prowadzona w określonym kierunku.

Motywacja do zmiany

Wszystko zaczyna się od świadomości, dlaczego zmiana jest nam potrzebna. Jak zatem motywować się do zmiany w życiu, w pracy, w sposobie myślenia bądź działania? Bardzo ważne w tym procesie są następujące elementy:

1. Autorefleksja. Jeśli świadomie kreujemy swoje życie, to dokonywanie samooceny jest systematyczną praktyką. Wówczas z łatwością zauważamy, co już nam nie służy, czego potrzebujemy, w jakim kierunku pójść. Warto zatem każdego dnia znaleźć kilka minut i przyjrzeć się swojemu „tu i teraz”. Taka postawa umożliwi dostrzeżenie korzyści płynących z bieżącego dokonywania zmian.
2. Wskazanie potrzeb. Wielu z nas żyje na autopilocie, a nadmiar obowiązków i chroniczny stres nie pozwalają na zauważenie w tym wszystkim siebie. Wykonujemy czynności niemal mechanicznie, często bez zastanowienia. Takie działanie łudząco przypomina dysocjację. Tymczasem umiejętność wskazania swoich potrzeb jest determinantem zmian.
3. Odkrycie swoich mocnych stron. Równie pomocne w motywowaniu się do zmiany może być określanie swoich zasobów. Wspierającym ćwiczeniem jest analiza poniższej tabeli z cechami charakterystycznymi osób, którym udało się dokonać zmiany, opracowanej na podstawie książki Dialog motywujący. Jak pomóc ludziom w zmianie