STAN PRAWNY NA 22 LIPCA 2025

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa są jednym z najważniejszych dokumentów kształtujących zasady prowadzenia nadzoru pedagogicznego w nadchodzącym roku szkolnym oraz wskazują priorytetowe zadania jednostek oświatowych i wytyczne dla kuratorów oświaty w zakresie sprawowanego nadzoru pedagogicznego.

Zgodnie z treścią art. 60 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego minister nadzoruje i koordynuje wykonywanie nadzoru pedagogicznego na terenie kraju, w szczególności zaś działalność kuratorów oświaty w tym zakresie. W celu realizacji tych zadań, o czym mówi art. 60 ust. 3 Prawa oświatowego, minister:

• ustala podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa, w tym zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego,
• kontroluje sprawność i efektywność nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty oraz przestrzeganie przepisów obowiązujących w tym zakresie, a także może wydawać na piśmie kuratorom oświaty wiążące ich wytyczne i polecenia, z wyjątkiem indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej,
• może żądać od kuratorów oświaty informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących określonej sprawy albo rodzaju spraw,
• może organizować szkolenia, narady i konferencje kuratorów oświaty,
• może ogłaszać w wydawanym przez siebie dzienniku urzędowym zalecane standardy wyposażenia szkół niezbędnego do nauczania przedmiotów ogólnokształcących.

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa zostały wymienione na pierwszym miejscu, co również wskazuje na wagę dokumentu. Przyjrzyjmy się ich aktualnej treści, zwracając uwagę na wynikające z nich aspekty psychologiczne i pedagogiczne. Kierunki te, odnosząc się holistycznie do rozwoju dziecka oraz wspierania jego dobrostanu psychicznego, poznawczego i społecznego, służą wzmocnieniu roli placówki oświatowej jako miejsca, w którym ów rozwój dziecka przebiega w sposób zintegrowany. Poniżej omówione zostały te kierunki, które dotyczą funkcjonowania przedszkoli.

Szkoła miejscem edukacji obywatelskiej – kształtowanie postaw patriotycznych, społecznych i obywatelskich, odpowiedzialności za region i ojczyznę, dbałości o bezpieczeństwo własne i innych

W odniesieniu do tego kierunku realizacji polityki oświatowej mówi się wyłącznie o szkole, jednakże pamiętać należy o ogólnej zasadzie interpretacyjnej wynikającej z regulacji art. 4 pkt 1 Prawa oświatowego, zgodnie którą ilekroć w „dalszych” przepisach jest mowa o szkole bez bliższego określenia, należy przez to rozumieć także przedszkole. Kierunki realizacji polityki oświatowej posługują się zarówno określeniem ogólnym („szkoła”), jak i określeniem szczegółowym (np. „szkoła podstawowa”). W tej części więc, w której mówi się o szkole, należy odnieść dany kierunek także do przedszkola. Zasadę tę przenosi się na akty wykonawcze do Prawa oświatowego. Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa niewątpliwie do nich należą.

Przedszkole ma być zatem nie tylko miejscem, w którym wychowanek poznaje zasady funkcjonowania w społeczeństwie demokratycznym. Chodzi też o promowanie takich wartości, jak świadomość narodowa i lokalna, zdolność do współpracy, aktywność na rzecz dobra wspólnego. Przykładowe działania mogą obejmować:

• udział dzieci w organizacji i obchodach uroczystości i projektów realizowanych z okazji świąt narodowych, np. 11 listopada, 3 maja czy innych rocznic historycznych,
• projekty edukacyjne związane z historią regionu, lokalnymi bohaterami, miejscami pamięci,
• spotkania z przedstawicielami władz lokalnych,
• udział w programach edukacji obywatelskiej.

Przedszkola funkcjonujące w realiach dynamicznie zmieniającego się społeczeństwa, kryzysów wspólnotowych i rosnącej polaryzacji odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu postaw obywatelskich, etycznych i społecznych.

Ważne! Edukacja obywatelska i wychowanie do wartości nie są tylko dodatkiem do realizacji podstawy programowej – to fundament budowania dojrzałego, empatycznego i odpowiedzialnego człowieka, który będzie potrafił świadomie uczestniczyć w życiu społecznym i demokratycznym.

Promocja zdrowego trybu życia w przedszkolu – kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych, wspieranie aktywności fizycznej wychowanków

Realizując ten kierunek polityki oświatowej, przedszkola mają odgrywać aktywną rolę w promowaniu zdrowego stylu życia. Chodzi o systematyczne i świadome budowanie nawyków zdrowotnych poprzez działania dydaktyczne, wychowawcze i organizacyjne. Kierunek ten obejmuje:

• edukację zdrowotną – przekazywanie wiedzy o zdrowiu, odżywianiu, higienie, profilaktyce chorób,
• rozwijanie aktywności fizycznej,
• profilaktykę zachowań ryzykownych – przeciwdziałanie uzależnieniom, siedzącemu trybowi życia, niewłaściwemu odżywianiu.

Ważne!