STAN PRAWNY NA 18 LIPCA 2025

Przepisy dotyczące awansu zawodowego nauczycieli uległy zmianie 1 września 2022 r. W dalszym ciągu jednak oparta na nich procedura awansowa budzi liczne wątpliwości, także wśród dyrektorów przedszkoli niepublicznych, którzy chcieliby uzyskać awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Poniżej przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z odbywaniem awansu zawodowego na stopień nauczyciela dyplomowanego przez nauczycieli pełniących funkcję dyrektora placówki niepublicznej według obecnie obowiązujących regulacji prawnych.

Podstawa prawna awansu

W obecnym stanie prawnym procedura awansu zawodowego nauczyciela mianowanego na stopień nauczyciela dyplomowanego odbywa się na podstawie przepisów Karty nauczyciela i Rozporządzenia MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. W ostatnich latach procedura ta ulegała pewnym zmianom. 1 września 2022 r. mieliśmy do czynienia z wprowadzeniem bardzo istotnej nowelizacji, w rezultacie której doszło do zmniejszenia liczby stopni awansu zawodowego nauczycieli do dwóch: nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego. Nauczyciele nieposiadający jednego z nich są nauczycielami początkującymi. Z tego względu do postępowań o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego wszczętych i niezakończonych przed tym dniem zastosowanie mogą znaleźć przepisy nieco inne niż wskazane w niniejszym artykule. Przepisy przejściowe dotyczą też nauczycieli, którzy do 31 sierpnia 2022 r. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, lecz jednocześnie nie uzyskali do tego dnia stopnia nauczyciela mianowanego. Odpowiednie przepisy przejściowe zostały zawarte w ustawie wprowadzającej ww. zmiany, czyli w Ustawie z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw.

Poniżej omówiono sytuację nauczycieli, którzy będą uzyskiwać stopnień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego już na podstawie zmienionych przepisów. Natomiast nauczyciele, którzy przed 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, ale jednocześnie do tego dnia stopnia tego nie uzyskali, ubiegają się o niego według przepisów dotychczasowych (a więc według stanu prawnego obowiązującego do 31 sierpnia 2022 r.).

Należy też podkreślić, że choć w praktyce funkcję dyrektora w niepublicznym przedszkolu może pełnić nawet nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego, to jednak istniejące przepisy awansowe zostały przygotowane głównie z myślą o jednostkach publicznych, gdzie dyrektorom stawia się wymóg posiadania co najmniej stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego. W rezultacie przepisy nie przewidują możliwości uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego przez nauczyciela początkującego, który pełniłby równocześnie funkcję dyrektora. W takim przypadku nauczyciele początkujący pełniący funkcję dyrektora niepublicznego przedszkola powinni rozważyć możliwość realizowania awansu zawodowego w trakcie odbywania dodatkowego zatrudnienia w publicznej jednostce oświatowej. Zawarte w artykule wskazówki zostały stworzone z myślą o dyrektorach niepublicznych przedszkoli, którzy już legitymują się stopniem awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i planują uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego.

Gwoli ścisłości należy przypomnieć, że w przypadku niepublicznych przedszkoli przepisy awansowe zawarte w Karcie nauczyciela znajdą wobec nich zastosowanie na podstawie art. 91b ust. 2 pkt 4, który mówi, że m.in. w przedszkolach niepublicznych do nauczycieli zatrudnionych w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, w tym do nauczyciela zatrudnionego na stanowisku dyrektora, mają zastosowanie przepisy art. 9a–9i KN, czyli regulacje dotyczące awansu zawodowego.

Warunki nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego

Obecnie obowiązujące przepisy wskazują, że warunki nadania nauczycielowi mianowanemu stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego to:

• spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 KN oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 (chodzi o Rozporządzenie MEiN z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli),
• przepracowanie w przedszkolu odpowiedniego okresu, o którym mowa w art. 9ca ust. 6 albo 7 KN, a w przypadku nieuzyskania akceptacji komisji kwalifikacyjnej – także dodatkowego okresu, o którym mowa w art. 9g ust. 8 KN,
• posiadanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku pracy przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego,
• uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej, która na podstawie dokonanej analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowy sprawdza spełnianie przez nauczyciela wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9g ust. 10 KN (Rozporządzenie MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli).

Przepisy przejściowe dotyczące awansu na stopień nauczyciela dyplomowanego

Warto wspomnieć o obowiązujących obecnie przepisach przejściowych, na podstawie których w stosunku do części nauczycieli zastosowanie znajdują stare przepisy awansowe, tj. obowiązujące do 31 sierpnia 2022 r. Przepisy te zawarte zostały w Ustawie z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw i przewidują, że nauczyciele, którzy przed 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia stopnia tego nie uzyskali, uzyskują go według przepisów dotychczasowych (art. 11).

Dodatkowo zgodnie z art. 12 ustawy nowelizującej nauczycielom, którzy stopień nauczyciela mianowanego uzyskali lub uzyskają według przepisów dotychczasowych (a więc w stanie prawnym obowiązującym do 31 sierpnia 2022 r.) i do 1 września 2022 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, okres pracy w przedszkolu, o którym mowa w art. 9ca ust. 6 KN (ogólnie obowiązujący okres w wymiarze pięciu lat i dziewięciu miesięcy) albo ust. 7 KN (skrócony okres w wymiarze czterech lat i dziewięciu miesięcy stosowany w przypadku nauczycieli posiadających stopień naukowy bądź pracujących wcześniej w szkole za granicą), skraca się o:

• dwa lata – jeżeli:
  • odbyli staż na stopień nauczyciela mianowanego w wymiarze, o którym mowa w art. 9c ust. 1 pkt 2 lub ust. 2, lub art. 9d ust. 9 KN, w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r., albo
  • uzyskali przed 1 września 2022 r. stopień nauczyciela mianowanego z mocy prawa na podstawie art. 9a ust. 4 lub 5 KN, w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r., albo
  • uzyskali stopień nauczyciela mianowanego, będąc nauczycielem, o którym mowa w art. 9e ust. 3 KN, w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r., po upływie pięciu lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego;