Bajkoterapia to często niedoceniane narzędzie, które mają do dyspozycji rodzice, nauczyciele czy inne osoby pracujące na co dzień z dziećmi. Otwiera przed nami cały wachlarz możliwości, które możemy mieć pod ręką: w postaci książki czy wymyślonych historii. To nieodzowna pomoc. Zdaniem niektórych – to literatura, która leczy. Co jeszcze może nam zaoferować?

Każda emocja jest potrzebna. Każdą dobrze jest umieć nazwać i przeżyć w sposób akceptowalny społecznie. My, jako dorośli, zazwyczaj korzystamy z dostępnych nam zasobów w tym zakresie, a dzieci uczą się od nas. Przykładowo lęk – to silna emocja, której doświadczamy bardzo często. Dziś świat jest szybki i zmienny, nie oszczędza nas w przeżywaniu lęku. Próbując się dostosować do realiów życia, poszukujemy nieustannie rozwiązań, żeby sobie z tym wszystkim poradzić. Dziecko potrzebuje w tym naszego wsparcia – to bez wątpienia możemy stwierdzić. Potrzebuje go przy poznawania nowych rzeczy, doświadczaniu pewnych sytuacji po raz pierwszy, ale również w mierzeniu się z emocjami, które są dla niego trudne.

Literatura jest nam wyjątkowo bliska od wieków. W końcu słowo mówione stało się pisanym, co przyczyniło się do możliwości powielania treści i przekazywania ich z pokolenia na pokolenie. Dorośli chcą, by dzieci poznawały dzięki książkom np. życie zwierząt w lesie czy to, co kryje kosmos. Tak samo warto, aby książki pomagały im w odkrywaniu i przeżywaniu swoich emocji, radzeniu sobie z rozmaitymi problemami. To zaś prowadzi nas do jednej myśli, którą przedstawiła Maciejka Mazan, autorka książek dla dzieci: „Bajki terapeutyczne pokazują, jak radzić sobie z najczęściej pojawiającymi się u dzieci emocjami: nieśmiałością, strachem, zazdrością, nieumiejętnością współpracy, radością, smutkiem. Mają na celu uspokojenie emocji, obniżenie lęku, objaśnienie reguł otaczającego świata”.

Bajkoterapia – założenia

Jak zauważa Doris Brett, australijska psycholożka i autorka książek, bajkoterapia to działanie opowieści w sposób podświadomy. Podkreśla, że bajki terapeutyczne są łącznikiem między młodszymi a starszymi. To miejsce, gdzie dziecko i dorosły spotykają się na bezpiecznej i zrozumiałej (przede wszystkim dla dziecka) przestrzeni. Ważnym elementem tego podejścia jest możliwość personalizowania bajek terapeutycznych.

Warto przywołać też podejście Marii Molickiej, autorki książek i badaczki bajkoterapii, która skupia się na bajkoterapii jako narzędziu wspierającym rozwój emocjonalny dziecka. Dzięki niemu trudne doświadczenia są rozpracowywane w sposób symboliczny i najbardziej zrozumiały dla młodego odbiorcy.

Obie wspomniane przeze mnie autorki kierują szczególną uwagę na identyfikowanie się dziecka z bohaterem bajki w taki sposób, aby wspólnie z siłą narracji tworzyć narzędzie terapeutyczne. To oddziaływanie będzie dla dziecka naturalne i edukacyjne (czytanie), przyjemne (można wybrać opowieści z ulubionymi bohaterami) oraz spełni swoją najważniejszą funkcję, czyli pozwoli małemu człowiekowi znaleźć narzędzia pozwalające na poradzenie sobie z pojawiającymi się trudnościami.

Rodzaje bajek terapeutycznych

Przywołam podział bajek terapeutycznych według Marii Molickiej. Możemy wyodrębnić następujące ich rodzaje:

• relaksacyjna