STAN PRAWNY NA 14 MAJA 2025

Każda jednostka organizacyjna systemu oświaty powinna mieć zapewnioną obsługę prawną, którą gwarantować ma organ prowadzący. Wynika to z treści art. 10 Prawa oświatowego, czyli przepisu wskazującego podstawowe obowiązki organu prowadzącego, do których należy również zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej. W przypadku jednostek niepublicznych pojawia się jednak pytanie, czy wydatki na obsługę prawną mogą być finansowane z dotacji. Czy takie finansowanie wymaga szczególnego udokumentowania?

W przypadku szkół i przedszkoli prowadzonych przez samorządy obsługa prawna może być zagwarantowana w urzędzie danej gminy (starostwie powiatowym) czy też w jednostce wspólnej obsługi, jaką jest CUW – Centrum Usług Wspólnych. Z punktu widzenia jednostki oświatowej nie ma jednak istotnego znaczenia, gdzie będzie zatrudniony prawnik, do którego należy się zwrócić z prośbą o pomoc prawną. Nie ulega natomiast wątpliwości, że samorządowy organ prowadzący ma dostępność prawnika zapewnić, a więc zabezpieczyć środki niezbędne do sfinansowania obsługi prawnej.

Podkreślić jednak należy, że zapewnienie obsługi prawnej nie oznacza, iż ma ona być zapewniana przez 24 godziny na dobę, bowiem nawet w dużych gminach dostępność do obsługi prawnej może być ograniczona. Jeden prawnik może obsługiwać wiele szkół i przedszkoli, a co za tym idzie, dzielić swój czas między różnymi jednostkami, przez co nie będzie natychmiast dostępny, a często zdarza się również tak, że jedna kancelaria obsługuje kilka gmin i przez to prawnik jest dostępny przykładowo jeden dzień w tygodniu i to przez ograniczony czas. Wszelkie takie działania samorządowego organu prowadzącego są zgodne z prawem.

Ważne!
Nie ma regulacji, które ustalałyby określone standardy dostępności obsługi prawnej gwarantowanej dla szkół i przedszkoli, a więc nawet dostępność przez jeden dzień w tygodniu i do tego przez krótki czas nie może być powodem zarzutu dla wójta, że ten nie realizuje wymogów Prawa oświatowego.

Co istotne, regulacja przywołanego art. 10 Prawa oświatowego, wymagająca zorganizowania przez organ prowadzący obsługi prawnej, znajduje się w rozdziale 1 Prawa oświatowego, zatytułowanym „Przepisy ogólne”. Co za tym idzie, regulacja ta ma zastosowanie do wszystkich jednostek oświatowych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych. Także szkoły i przedszkola prowadzone przez inne niż jednostka samorządu terytorialnego osoby prawne lub osoby fizyczne mają mieć zagwarantowaną przez organ prowadzący obsługę prawną. W przypadku jednostek niepublicznych pojawia się jednak pytanie, czy wydatki na obsługę prawną mogą być finansowane z dotacji.

Wydatki na stałą obsługę prawną szkół niepublicznych

Jak stwierdziła Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu w piśmie Nr NA.III-0221-17-1/2013: „(…) przepisy powszechnie obowiązujące nie określają zamkniętego katalogu zadań szkoły (placówki) w zakresie kształcenia, wychowania czy opieki, określając jedynie podstawowe zadania, które szkoła (placówka) musi realizować. Szkoły i placówki mogą też organizować różnego rodzaju zajęcia edukacyjne i opiekuńcze dodatkowe. Zgodnie z art. 84 ust. 2 pkt 1 Ustawy o systemie oświaty