STAN PRAWNY NA 13 MAJA 2025
Możliwość zatrudnienia w jednostce oświatowej nauczycieli bez wymaganych kwalifikacji wynika z regulacji Karty nauczyciela, jak i Prawa oświatowego. Jednak czy specyfika pracy poradni pozwala na podobne zatrudnienie? W przypadku Prawa oświatowego podstawą prawną takiego działania jest art. 15 tego aktu. Czy ma on zastosowanie do poradni?
Prawo oświatowe
Zgodnie z art. 15 ust. 1 Prawa oświatowego w uzasadnionych przypadkach w przedszkolu publicznym może być, za zgodą kuratora oświaty, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora tej placówki za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć. Zgodnie z ust. 2 tej regulacji w uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora tejże jednostki za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
Takie osoby zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że stosuje się do nich odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się ich wynagrodzenie nie wyższe niż 184 proc. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Organy prowadzące szkoły mogą upoważniać dyrektorów szkół, w indywidualnych przypadkach, do przyznawania wynagrodzenia w wyższej wysokości.
Co jednak istotne: żadna z przywołanych regulacji nie odnosi się do poradni psychologiczno-
-pedagogicznych. Na marginesie można wspomnieć, że zgodnie z art. 4 pkt 1 Prawa oświatowego, ilekroć w przepisach tej Ustawy jest mowa o szkole bez bliższego określenia, należy przez to rozumieć także przedszkole. Jednocześnie brakuje podobnej zasady odnoszącej się do poradni psychologiczno-pedagogicznych. Można zauważyć, że przywołane przepisy dające możliwość zatrudnienia osoby niebędącej nauczycielem, o ile posiada przygotowanie odpowiednie do prowadzenia zajęć, stosuje się też do placówek artystycznych, placówek doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych i placówek wymienionych w art. 2 pkt 8 Prawa oświatowego – a więc tych zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (bursy i domy wczasów dziecięcych).
Ważne!
Ustawodawca w żadnym z punktów art. 15 Prawa oświatowego nie odnosi się zatem do nauczycieli zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, co można ocenić przez pryzmat szczególnych kwalifikacji, jakie wymagane są od nauczycieli specjalistów zatrudnionych w tych jednostkach.
Zasady działania poradni
Należy zwrócić uwagę na zasady działania poradni określone w Rozporządzeniu w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Poradnie działają w oparciu o zespoły orzekające, które wydają orzeczenia i opinie dla dzieci i uczniów uczęszczających do przedszkoli, szkół i ośrodków, mających siedzibę na terenie działania poradni.
Zgodnie z § 4 tego Rozporządzenia wspomniany zespół powołuje dyrektor poradni, a w jego skład wchodzą:
- dyrektor poradni lub upoważniona przez niego osoba – jako przewodniczący zespołu,
- psycholog,
- pedagog,
- lekarz,
- inni specjaliści, w szczególności posiadający kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, jeżeli ich udział w pracach zespołu jest niezbędny.
Zgodnie z ust. 4 przywołanej regulacji w posiedzeniach zespołu, z głosem doradczym, mogą uczestniczyć:
- na wniosek przewodniczącego zespołu i za zgodą rodzica dziecka lub ucznia lub za zgodą pełnoletniego ucznia:
- nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści, prowadzący zajęcia z dzieckiem lub uczniem w przedszkolu, szkole, ośrodku lub placówce,
- asystent nauczyciela lub osoby niebędącej nauczycielem albo asystent wychowawcy świetlicy,
- pomoc nauczyciela,
- asystent edukacji romskiej
– wyznaczeni przez ich dyrektora;
- na wniosek lub za zgodą rodzica dziecka lub ucznia albo na wniosek lub za zgodą pełnoletniego ucznia – inne osoby, w szczególności psycholog, pedagog, logopeda, lekarz lub specjalista inni niż wymienieni w poprzednich punktach.
Biorąc pod uwagę te regulacje, można wskazać, że skład zespołu dzieli się na osoby, które wchodzą do niego obligatoryjnie, jak psycholog czy pedagog, oraz te, które „mogą uczestniczyć” w pracach zespołu z głosem doradczym, ale których uczestnictwo nie jest obowiązkowe. Niemniej specjaliści wchodzący obligatoryjnie w skład zespołów orzekających muszą spełniać wymogi kwalifikacyjne ustalone Rozporządzeniem w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.
