STAN PRAWNY NA 7 MAJA 2025

Kwestie urlopów nauczycieli określane są nie tylko przez przepisy prawa wynikające z Karty nauczyciela, ale także Kodeksu pracy. Zdarza się, że w trakcie szkolnych ferii nauczyciel znajduje się w sytuacji niezdolności do pracy. W jakich przypadkach należy przyznać pracownikowi urlop uzupełniający? 

Zasady prawa pracy stosowane w przypadku nauczycieli różnią się w wielu kwestiach od przepisów obowiązujących pracowników, których stosunek pracy regulowany jest przede wszystkim przepisami Kodeksu pracy. W przypadku nauczycieli Kodeks pracy również ma swoje zastosowanie, jednak – jak możemy przeczytać w art. 91c ust. 1 Karty nauczyciela – wyłącznie w przypadkach w tej Ustawie nieuregulowanych.

To oznacza, że regulacje Karty nauczyciela dotyczące tej samej materii co kodeksowa mają pierwszeństwo przed regulacjami Kodeksu pracy. Tyczy się to również kwestii urlopów nauczycieli jednostek nieferyjnych. Regulacje odnoszące się do wykorzystania urlopu w trakcie ferii są silnie powiązane ze specyfiką pracy nauczyciela, a zatem nie mogą mieć odpowiednika w powszechnym prawie pracy. Podobnie jest z wynikającymi z nich zasadami stosowania urlopu uzupełniającego.

Urlop uzupełniający – kiedy i dla kogo?

W uproszczeniu można powiedzieć, że urlop uzupełniający oznacza możliwość skorzystania z dni urlopu przypadających poza okresem ferii, jeżeli nauczyciel nie mógł skorzystać z urlopu w ich trakcie np. z powodu choroby. Okres choroby jest czasem rekonwalescencji pracownika i pomimo tego, że wtedy pracownik również nie pracuje, to oczywiście cele zwolnienia lekarskiego i urlopu są inne, a więc nie da się połączyć w jedno tych dwóch rodzajów nieobecności. Jeśli pracownik zachoruje w trakcie urlopu, przekształci się on w okres usprawiedliwionej nieobecności z powodu choroby. Zasada ta obowiązuje wszystkich pracowników objętych powszechnym prawem pracy i została ujęta także w Karcie nauczyciela. Obecność tej reguły powoduje jednak złamanie innego przepisu znajdującego się w tej Ustawie, czyli możliwości wykorzystywania urlopu jedynie w trakcie ferii. Ta zasada powoduje przykładowo, że nauczyciele jednostek feryjnych nie mają prawa do urlopu na żądanie, ponieważ taki urlop można wykorzystać w dowolnym momencie, czego nauczyciel – ze względu na charakter pracy – zrobić nie może.

Z art. 66 ust. 1 KN wynika, że wykorzystanie należnego urlopu wypoczynkowego, którego nauczyciel nie mógł zużytkować w trakcie ferii, jest możliwe wyłącznie poza feriami, czyli poza ustawowym czasem urlopu. Warto przy tym zauważyć, że chociaż powyżej przywołaliśmy wyłącznie przykład zwolnienia chorobowego, przepis ten przewiduje znacznie więcej sytuacji, które uprawniają nauczyciela do urlopu uzupełniającego.

Zgodnie z przywołanym przepisem w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego w wymiarze uzupełniającym do ośmiu tygodni. W takiej sytuacji niezdolność do pracy musi być usprawiedliwiona:

• chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną,
• urlopem macierzyńskim,
• urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopem ojcowskim,
• urlopem rodzicielskim,
• urlopem dla poratowania zdrowia,