Arkusz indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (przykład) Imię i nazwisko dziecka: Antek K. Wiek dziecka: pięć lat Imię i nazwisko wychowawcy: ........................................................ Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny na rok szkolny: 2024/2025 Nr orzeczenia: ZPPP/16/06/2023 Cele edukacyjne Cele terapeutyczne Ogólne: • kształtowanie umiejętności komunikacji werbalnej w obszarze dialogowym. Szczegółowe: • Antek reaguje na proste komunikaty nauczyciela i innych dzieci (zdania pojedyncze), • chłopiec potrafi wykonać równoległe ruchy rąk i nóg z przekroczeniem linii środka, • stosuje technikę mieszaną w opowiadaniu o zdarzeniach z przedszkola, z domu rodzinnego – werbalną i wizualną, • rozumie sekwencje słowne w poszerzonym kontekście (wizualizacje komunikatów) Ogólne: • rozwijanie umiejętności zrównoważonego funkcjonowania w obszarze reakcji emocjonalnych. Szczegółowe: • chłopiec w sytuacjach trudnych stosuje elementy treningu zastępowania agresji – liczenie od 10 w dół i zmianę miejsca stymulującego, • wyraża swoje emocje w konstrukcie: „Powiedz, co czujesz, powiedz, czego chcesz”, • inicjuje kontakt min. z jednym z dzieci w grupie rówieśniczej (w obszarze zabawy lub aktywności edukacyjnych), • komunikuje się zdaniem pojedynczym w zakresie mowy dialogowej, • wykonuje zadanie jednoetapowe od początku do końca Zakres i sposób dostosowania wymagań (np. warunki zewnętrzne, organizacja pracy, egzekwowanie wiedzy, ocenianie) Treści nauczania (na podstawie wymagań podstawy programowej wychowania przedszkolnego): • w obszarze rozwoju fizycznego: o w wymaganiu: „komunikuje potrzebę ruchu, odpoczynku” – reaguje na wskazania nauczyciela dotyczące odpoczynku, o w wymaganiu: „wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie” – koordynacja dotyczy prostych ruchów i czynności; • w obszarze rozwoju emocjonalnego: o w wymaganiu: „poznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem” – stosuje elementy treningu zastępowania zachowań trudnych, takie jak techniki odraczania i zmiana miejsca stymulującego, o w wymaganiu: „szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swoje własne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników” – informuje o uczuciach i potrzebach w konstrukcie: „Powiedz, co czujesz, powiedz, czego chcesz”; • w obszarze rozwoju społecznego: o w wymaganiu: „przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze” – inicjuje kontakt w relacji min. z jednym dzieckiem, zna reguły zachowań, o w wymaganiu: „komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne, wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy” – mówi do rówieśników zdaniem pojedynczym; • w obszarze rozwoju poznawczego: o w wymaganiu: „odpowiada na pytania, opowiada o zdarzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność zdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układa historyjki obrazkowe, recytuje wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki” – z pomocą nauczyciela oraz stosując wizualne formy przekazu, o w wymaganiu: „wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom, nazywa je, tworzy żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swym doświadczeniom” – powtarza sekwencje słowne po nauczycielu z jednoczesnym wizualizowaniem (wzmocnienie rozumienia przekazu) Warunki zewnętrzne (w tym stanowisko pracy): • Antek siedzi przy stoliku z dzieckiem spokojnym (zasada wzajemnej akceptacji), • miejsce pracy – dalej od okna, • siedzi na piłce do aktywnego siedzenia, • może korzystać z piłeczek typu squishy Organizacja pracy na zajęciach (m.in. zasady i formy pracy): • zasada indywidualizacji poprzez stosowanie systemów żetonowych za pożądane zachowania (szczególnie za wejście do grupy rano w spokojny sposób) – żetony nazywają się planetami; zebranie żetonów w liczbie odpowiadającej liczbie planet w układzie słonecznym (osiem) przekłada się na wzmocnienie w postaci piosenki: W układzie słonecznym, • zasada dzielenia partii materiału na mniejsze części – sekwencyjne sposoby pracy, gdyż duża liczba zadań deprymuje Antka, • zasada powtórzeń – powtarzanie istotnych zagadnień, treści min. dwa razy, • zasada kontrolowanej dekoncentracji – po wskazanym czasie na klepsydrze lub zegarze daltońskim Antek ma prawo wstać, zmienić układ ciała, wrócić po 2 min do wcześniejszego zadania/aktywności, • forma pracy – wydłużenia czasu pracy na uzupełnianie kart pracy, • forma pracy – praca w diadzie (pozycjonowanie w parze z dzieckiem akceptowanym przez Antka), • forma pracy – praca dziecka z pomocą nauczyciela, • forma pracy – indywidualna (relaksacja z użyciem kołderki obciążeniowej) min. raz w ciągu dnia Sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne: • piłka do aktywnego siedzenia, • zegar daltoński, • klepsydry – 1-, 5- i 10-minutowe, • słuchawki wygłuszające dla dzieci, • piłeczki typu squishi, • karty wizualizujące sekwencje słowne, • kołderka dociążeniowa (10 proc. masy ciała chłopca) Metody pracy: • elementy metody TEACCH: o wizualizacja treści, o strategie pracy: od góry do dołu lub od lewej do prawej, o wizualizacja czasu / końca zadania / liczby powtórzeń, o rutyny pozwalające uniknąć tworzenia własnych, trudnych schematów; • elementy metody Son-Rise: o uczenie się komunikacji i wchodzenia w relację jest priorytetowe – zdobywanie wiedzy szkolnej następuje w kolejnych etapach, kiedy dziecko jest gotowe, nadal jest ono nauką przez zabawę; • sekwencyjne metody pracy Zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem [w zależności od potrzeb – na komunikowanie się dziecka z otoczeniem z użyciem wspomagających i alternatywnych metod komunikacji (AAC) oraz wzmacnianie jego uczestnictwa w życiu przedszkolnym] Nauczyciel specjalista podczas zajęć rewalidacyjnych trenuje zachowania zastępcze Antka (techniki odraczania – liczenie od 10 w dół i zmiana miejsca stymulującego – odwraca się od bodźca negatywnego w sytuacjach złości). Ponadto nauczyciel oswaja chłopca z systemem żetonowym, uprzedza o konsekwencjach wzmocnień. Zasady te i umiejętności są przekładane na funkcjonowanie chłopca w grupie przedszkolnej Formy i okres udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane • zajęcia rewalidacyjne w wymiarze 2 godzin tygodniowo, • zajęcia w ramach form pomocy psychologiczno-pedagogicznej: logopedyczne (raz w tygodniu 20 min) i rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne (raz w tygodniu 45 min), • porady i konsultacje dla rodziców i nauczycieli – według potrzeb Działania wspierające rodziców dziecka oraz – w zależności od potrzeb – zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi, innymi instytucjami oraz podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży Współpraca z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi: • interpretacja z pracownikami poradni zapisów orzeczenia, • interpretacja wskazówek dla rodziców Współpraca z placówką doskonalenia nauczycieli: • korzystanie z oferty doskonalenia nauczycieli i rodziców na temat autyzmu i zespołu Aspergera Współpraca z innymi instytucjami: • szkoła podstawowa (przy przedszkolu): Światowy Dzień Autyzmu (kwiecień 2025 r.) Współpraca z organizacjami pozarządowymi: • fundacja na rzecz dzieci z autyzmem – zaangażowanie w akcje na temat popularyzacji wiedzy dotyczącej autyzmu, współpraca ze specjalistami Zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka Zakres zajęć rewalidacyjnych: • wzmacnianie koordynacji obu półkul mózgowych – kinezjologia edukacyjna, • mowa dialogowa – scenki symulacyjne, • paradygmat komunikacyjny w konstrukcie „Powiedz, co czujesz, powiedz, czego chcesz”, • edukacja emocjonalna – nazywanie emocji, konteksty sytuacyjne Zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami dziecka w realizacji przez przedszkole: Zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego: • ujednolicenie działań rozwojowych na podstawie zaleceń poradni – sposób reagowania w sytuacjach frustracji (zmiana miejsca stymulującego i liczenie od 10 w dół) Warunków do nauki (sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci): • stosowanie klepsydr i zegara daltońskiego celem wzmacniania technik odraczania oraz praca w określonym czasie – poczucie stabilizacji i przewidywalności Zajęć specjalistycznych, innych zajęć odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci, w szczególności zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych: • zapraszanie rodzica do udziału min. raz na 10 spotkań na zajęcia wspólne – zajęcia rewalidacyjne Integracji dzieci ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z dziećmi pełnosprawnymi: • udział w przedsięwzięciach przedszkolnych (imprezy i wycieczki) przy stosowaniu słuchawek wygłuszających dla dzieci (eliminacja nadmiernego hałasu) Przygotowania dzieci do samodzielności w życiu dorosłym: • wzmacnianie samodzielności i sprawczości poprzez perspektywy alternatyw i dokonywania wyborów z dwóch możliwości Rodzaj i sposób dostosowania warunków organizacji kształcenia do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w tym w zakresie wykorzystywania technologii wspomagających to kształcenie Korzystanie w ramach zajęć rewalidacyjnych z programu „Dbajki-Grajki” – multimedialne bajki i gry symulacyjne dotyczące rozwoju inteligencji emocjonalno-społecznej W zależności od indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka, wskazanych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego lub wynikających z wielospecjalistycznych ocen, wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego lub zajęcia edukacyjne, które są realizowane indywidualnie z dzieckiem lub w grupie liczącej do 5 dzieci Zatrudniony dodatkowo nauczyciel współorganizujący edukację przebywa z Antkiem w wymiarze 15 godzin zegarowych w ciągu tygodnia (co dzień 3 godziny podczas zajęć z zakresu realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego). Nauczyciel ten prowadzi wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz wspólnie z innymi nauczycielami/specjalistami realizuje zintegrowane działania i zajęcia określone w programie Data Podpisy członków Zespołu 20 września 2025 r. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Ustalone przez dyrektora formy oraz okres udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej wraz z wymiarem godzin • zajęcia rewalidacyjne w wymiarze 2 godzin tygodniowo, • zajęcia w ramach form pomocy psychologiczno-pedagogicznej: logopedyczne (raz w tygodniu 20 min.) i rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne (raz w tygodniu 45 min.), • porady i konsultacje dla rodziców i nauczycieli – według potrzeb .......................................................................................................................................... (data i podpis dyrektora) Ocena efektywności pomocy udzielanej dziecku (I) Data: 1 marca 2025 r. Obszar ewaluacji Opis (z podaniem przyczyn w przypadku, gdy cele i/lub zadania nie zostały zrealizowane) Wnioski do dalszej pracy Ewaluacja wyniku: które cele zostały osiągnięte? • Antek reaguje na proste komunikaty nauczyciela i innych dzieci (zdania pojedyncze) – cel zrealizowany połowicznie, • chłopiec potrafi wykonać równoległe ruchy rąk i nóg z przekroczeniem linii środka – zrealizowano w prostym ruchu „leniwej ósemki”, • stosuje technikę mieszaną w opowiadaniu o zdarzeniach z przedszkola, z domu rodzinnego (werbalną i wizualną) – cel zrealizowany połowicznie, • rozumie sekwencje słowne w poszerzonym kontekście (wizualizacje komunikatów) – cel zrealizowany, • chłopiec w sytuacjach trudnych stosuje elementy treningu zastępowania agresji (liczenie od 10 w dół i zmianę miejsca stymulującego) – cel zrealizowany, • wyraża swoje emocje w konstrukcie: „Powiedz, co czujesz, powiedz, czego chcesz”, • inicjuje kontakt min. z jednym z dzieci w grupie rówieśniczej (w obszarze zabawy lub aktywności edukacyjnych) – cel niezrealizowany, • komunikuje się zdaniem pojedynczym w zakresie mowy dialogowej – cel zrealizowany połowicznie, • wykonuje zadanie jednoetapowe od początku do końca – cel zrealizowany • wymaga kontynuacji • kontynuacja w metodyce pracy kinezjologii edukacyjnej • kontynuacja celu z naciskiem na częstsze stosowanie komunikatów werbalnych • poszerzenie rozumienia o rozbudowane sekwencje słowne bez wizualizacji komunikatów • podtrzymanie wypracowanych efektów • wymaga kontynuacji • Antek częściej komunikuje się z dorosłymi, przełożenie wypracowanych umiejętności na komunikację w grupie rówieśniczej • skupienie się na realizacji zadań dwuetapowych od początku do końca Ewaluacja procesu: w jaki sposób zadania zostały zrealizowane? • regulowanie emocjonalne przy stosowaniu elementów z treningu zastępowania zachowań trudnych okazało się skuteczne, • zasada dzielenia partii materiału na mniejsze i sekwencyjne metody pracy redukują napięcie emocjonalne chłopca, • nieskuteczne są systemy żetonowe w postaci symbolu planet (nasilają fiksacje) • konsekwentne stosowanie techniki liczenia od 10 w dół i zmiany miejsca stymulującego • kontynuowanie zasady i metod • zmiana metodyki wzmocnień i symbolu żetonu ......................................................... (data i podpis dyrektora) (podpisy członków zespołu) (podpisy rodziców)