STAN PRAWNY NA 28 MARCA 2025

Przepisy nie zabraniają nauczycielom wykonywania pracy w kilku jednostkach oświatowych równocześnie. Należy jednak pamiętać, że zawarte w nich zostały regulacje, które w przypadku zatrudnienia w kilku szkołach uzależniają sytuację prawną nauczyciela od wskazania przez niego głównego miejsca pracy.

Zatrudnienie w każdym miejscu powinno być zgodne z przepisami prawa

Na wstępie należy zaznaczyć, że choć przepisy nie zabraniają nauczycielowi nawiązywania stosunków pracy w kilku jednostkach oświaty jednocześnie, to trzeba pamiętać, że zatrudnienie w każdym z tych miejsc powinno nastąpić zgodnie z prawem. Oznacza to, że co do zasady stosunek pracy powinien zostać nawiązany odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zostały zawarte zwłaszcza w art. 10 KN. Wyjątkowo, w niepublicznych oraz publicznych, lecz niesamorządowych jednostkach oświaty, możliwe jest zatrudnianie nauczycieli na podstawie umów cywilnoprawnych. W przypadku nauczycieli prowadzących zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami jest to wymiar nie wyższy niż cztery godziny tygodniowo, jeżeli w treści łączącego strony stosunku prawnego nie przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy. Z punktu widzenia nauczyciela istotne jest to, że choć każdy stosunek pracy stanowić będzie odrębny byt prawny, to jednak tylko jeden z nich będzie można określić jako podstawowe miejsce pracy. W pozostałych, stanowiących dodatkowe miejsca pracy, pewnym modyfikacjom ulegnie sytuacja prawnopracownicza nauczyciela.

Sposób ustalenia podstawowego miejsca pracy

Aktualnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują obowiązku wskazywania przez nauczyciela, która z zatrudniających go jednostek oświaty stanowi podstawowe miejsce jego pracy. Nie określono również sposobu, w jaki powinno to nastąpić. W praktyce uznaje się możliwość złożenia przez nauczyciela odpowiedniego oświadczenia zawierającego informację, która z jednostek oświatowych ma stanowić podstawowe miejsce jego pracy, ze wskazaniem wymiaru etatu w poszczególnych placówkach. Deklaracja w tym zakresie powinna zostać przekazana do każdej z zatrudniających nauczyciela jednostek oświatowych, aby nie powstała sytuacja, gdy kilka z jednostek uznaje się za podstawowe miejsce pracy tego samego nauczyciela.

Może się jednak zdarzyć, że nauczyciel nie złoży takiego oświadczenia. Wówczas warto odnieść się do Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2010 r. (III PK 9/10), w którym wskazano, że to wysokość wynagrodzenia jest podstawowym kryterium do określenia podstawowego miejsca pracy nauczyciela. Wskazane kryterium pozwala na ustalenie głównego miejsca pracy także wtedy, gdy w obu szkołach wymiar czasu pracy jest taki sam. Przyjęcie kryterium wysokości wynagrodzenia jest zgodne z interesem nauczyciela, gdyż korzystnie wpływa na otrzymywane przez niego świadczenia (w sytuacji, gdy ich wysokość jest uzależniona od wskazania podstawowego i dodatkowego miejsca zatrudnienia). Ma ono charakter obiektywny i jest łatwe w zastosowaniu.

Dodatek stażowy

Nauczyciel będzie miał prawo do dodatku za wysługę lat zarówno w podstawowym, jak i dodatkowym miejscu pracy. Podstawowe przepisy dotyczące dodatku za wysługę lat zostały określone w art. 33 KN. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu nauczycielom przysługuje dodatek w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany w okresach miesięcznych, poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Powyższą zasadę należy interpretować w ten sposób, iż nauczyciel otrzyma 1 proc. dodatku za każdy pełny przepracowany rok, natomiast prawo do dodatku nabędzie w momencie przepracowania pełnych trzech lat i rozpoczęcia czwartego roku pracy. Minimalną wartością dodatku stażowego będzie zatem 3 proc. (za trzy lata pracy), do których pracownik otrzyma prawo w momencie rozpoczęcia czwartego roku pracy. Natomiast w § 7 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. określono szczególne przypadki zaliczania okresów zatrudnienia oraz innych okresów uprawniających nauczycieli do dodatku za wysługę lat. Zgodnie z zawartymi tam przepisami:

1) do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze,