STAN PRAWNY NA 19 MARCA 2025

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe stwierdza w art. 110 ust. 1, że arkusz organizacji pracy przedszkola określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Oznacza to, że jest on najważniejszym dokumentem dotyczącym planowania pracy placówki, a jednocześnie – z uwagi na jego treść – odzwierciedlającym aktualny poziom zatrudnienia.

Obowiązek tworzenia arkusza

Zgodnie z ust. 2 przywołanej regulacji arkusz organizacji przedszkola opracowuje dyrektor przedszkola, a następnie przekazuje do zaopiniowania zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu tej Ustawy, zrzeszających nauczycieli. Zaznaczyć jednak należy, że przepis ten dotyczy wyłącznie przedszkoli gminnych.

Co jednak istotne, art. 110 ust. 2a Prawa oświatowego mówi, że w przypadku przedszkoli prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną arkusz organizacji opracowuje dyrektor przedszkola, a następnie przekazuje do zaopiniowania zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu Ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu tej Ustawy, zrzeszających nauczycieli, które przedstawiły dyrektorowi przedszkola informację, o której mowa w art. 25¹ ust. 2 Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, czyli informację o liczbie członków tej organizacji na terenie danej jednostki organizacyjnej.

W efekcie arkusz organizacji muszą tworzyć dyrektorzy zarówno przedszkoli samorządowych, jak i niesamorządowych. Przepis ten, czytany literalnie, dotyczy wszystkich przedszkoli prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, co wskazywałoby, że arkusz należy tworzyć obowiązkowo również w przedszkolach niepublicznych. Taka interpretacja jest jednak nieuprawniona, należy bowiem wziąć jeszcze pod uwagę systematykę Prawa oświatowego. Przepis art. 110 znajduje się w rozdziale 5 Prawa oświatowego, zatytułowanym „Organizacja kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych”. Jeżeli ustawodawca chciałby ustanowić obowiązek tworzenia arkusza organizacji również w przedszkolach niepublicznych, to odpowiedni obowiązek zawarłby w rozdziale 8 Ustawy, zatytułowanym „Szkoły i placówki niepubliczne”. Ponieważ tak się nie stało, uznać należy, że Prawo oświatowe nie nakłada na przedszkola niepubliczne obowiązku tworzenia arkusza organizacji pracy. Obowiązek ten dotyczy wyłącznie przedszkoli gminnych (samorządowych) oraz przedszkoli niesamorządowych, ale wyłącznie publicznych.

Organizacje związkowe

Opracowany zgodnie z tymi zasadami arkusz należy przesłać organizacjom związkowym. Zgodnie z art. 23 Ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria:

• zrzeszają więcej niż 300 tys. członków będących osobami wykonującymi pracę zarobkową,
• działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.