STAN PRAWNY NA 14 MARCA 2025

Każdy akt wydany przez organ administracji publicznej może być obarczony błędem, jednak to jego charakter decyduje o tym, czy korekta okaże się prosta i możliwa do przeprowadzenia przez ten sam organ, czy też wymagać będzie zaangażowania innych instytucji. Jakie procedury należy zastosować, aby skorygować wadliwe orzeczenie?

Aby ustalić poziom skomplikowania procedury naprawienia błędu, konieczne jest ustalenie jego wagi prawnej, a zależy ona przede wszystkim od konsekwencji, jakie dany akt wywołuje. Jeśli chodzi o orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej, już bez szczegółowej analizy przepisów wiadomo, że to akt szczególnie istotny, ponieważ rozstrzyga o prawach ucznia w szkole: czy to do dostosowania metod nauczania, czy korzystania z pomocy nauczyciela współorganizującego. W przypadku jednostek niepublicznych orzeczenie ma wpływ na wysokość dotacji uzyskiwanej przez jednostkę, która dla ucznia objętego kształceniem specjalnym jest wyższa.

Obowiązek realizacji zaleceń z orzeczenia

O wadze orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej świadczy również obowiązek jego pełnej realizacji, wynikający z przepisów prawa. Na potwierdzenie tej tezy w pierwszej kolejności można przytoczyć treść art. 127 ust. 13 Prawa oświatowego, zgodnie z którym starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego na wniosek rodziców zapewnia mu odpowiednią formę kształcenia, uwzględniając rodzaj niepełnosprawności. Przepis ten jest zatem sformułowany kategorycznie, wskazując na określone prawo, które uzyskuje uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Starosta nie tyle „może” zapewnić odpowiednią formę kształcenia, co po prostu „zapewnia”, więc niewywiązanie się z tego obowiązku stanowi naruszenie prawa przez organ administracji publicznej.

Należy również przywołać treść § 5 Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, ponieważ zgodnie z tą regulacją jednostki oświatowe zapewniają:

• realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
• warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów,
• zajęcia specjalistyczne,
• inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne,
• integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami bez niepełnosprawności,
• przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.

Ważne!
W przepisach jest mowa wprost o realizacji zaleceń, co można rozumieć jako realizację pełną, niezależnie o rodzaju wymagań, które się w danym orzeczeniu pojawiają.

Orzeczenie jako decyzja administracyjna

Orzeczenie wydane przez poradnię ma zatem kilka specyficznych cech, w tym:

• orzeka o prawach i obowiązkach,
• istnieje konieczność jego wykonania,
• jest wydawane przez zespoły orzekające działające w poradniach, na pisemny wniosek rodzica dziecka lub ucznia albo na pisemny wniosek pełnoletniego ucznia, a więc – innymi słowy – na wniosek strony (zgodnie z § 5 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-
  -pedagogicznych).

Cechy te powodują, że orzeczenia należy uznać za decyzję administracyjną, co zostało potwierdzone przez orzecznictwo sądów administracyjnych.

Zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 lipca 2014 r. (IV SA/Po 223/14) status organu administracji przysługuje tworzonym w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych zespołom orzekającym w sprawach opinii i orzeczeń. W tym samym Wyroku