STAN PRAWNY NA 12 MARCA 2025

Wydawanie zarządzeń należy do obowiązków każdego dyrektora szkoły. Niepoprawnie skonstruowane lub wydane na podstawie nieprawidłowych przepisów zarządzenie może jednak zostać uchylone. Jak konstruować zarządzenia dyrektora szkoły zgodnie z prawem oświatowym i zasadami techniki prawodawczej?

Podstawą wydawania zarządzeń przez dyrektora placówki oświatowej jest § 134 Rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, który daje upoważnienie do regulowania określonego zakresu spraw i wskazuje kompetencje danego podmiotu. Na podstawie tego aktu dyrektor szkoły ma prawo i kompetencje, by wydawać zarządzenia jednoosobowo.

Wszystkie regulaminy, procedury czy instrukcje szkolne dyrektor wprowadza na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Ponadto należy pamiętać, że ogólna norma kompetencyjna zawarta w art. 68 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe mówi, że „(…) dyrektor kieruje działalnością szkoły i reprezentując ją na zewnątrz, stwarza warunki do harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne”. Ta kompetencja wskazuje, że dyrektor ma prawo tak kierować szkołą, by stwarzać odpowiednie warunki do nauki i pracy, czemu mają służyć m.in. zarządzenia.

Zarządzenia a uchwały

W szkolnej rzeczywistości wydawane są także inne dokumenty związane z jej funkcjonowaniem, m.in. uchwały. Uchwały podejmuje się kolegialnie, zatem w przypadku szkoły będzie to rada pedagogiczna lub rada rodziców, a w niektórych przypadkach również rada szkoły. Dyrektor szkoły nie może samodzielnie podejmować uchwał.

Co ważne, aktualnie zarządzający szkołą dyrektor może uchylić zarządzenia innego dyrektora, jeśli są one już nieaktualne, natomiast nie może zarządzeniem znieść uchwały rady pedagogicznej. W myśl art. 71 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe: „Dyrektor szkoły lub placówki wstrzymuje wykonanie uchwał, niezgodnych z przepisami prawa”. Następnie o wstrzymaniu wykonania uchwały dyrektor niezwłocznie zawiadamia organ prowadzący szkołę oraz sprawujący nadzór pedagogiczny. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny uchyla uchwałę w razie stwierdzenia jej niezgodności z przepisami prawa po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego szkołę.

Zarządzenia a regulaminy, procedury i instrukcje

Każde zarządzenie dyrektora to akt administracyjny, który jest skutkiem wykonywania aktów wyższego rzędu. Należy pamiętać, że dyrektor nie może wydawać zarządzeń, które dublują już wcześniej wydany akt prawny. Innymi słowy, nie ma sensu powielanie już istniejących aktów i dokumentów. Warto też zawrzeć w statucie szkoły informację, że dyrektor w celu realizacji powierzonych zadań może wydawać zarządzenia, co stanie się wewnątrzszkolnym przepisem.

Ważne!
Zarządzenia powinno wydawać się wtedy, kiedy wprowadzamy w życie lub modyfikujemy istniejące już akty, m.in. regulaminy, procedury lub instrukcje.

Przykładem mogą być nowe bądź ulegające zmianom regulaminy (np. pracy, wynagradzania, wycieczek) lub procedury (np. postępowania w razie wypadku w szkole czy ryzykownych zachowań uczniów). Zarządzeniem wprowadzamy do życia lub modyfikujemy także instrukcje (np. instrukcje związane z BHP w szkole).

W jakich sytuacjach należy wydawać zarządzenia dyrektora?

Często dyrektor ma wątpliwości, czy w danej kwestii wydać zarządzenie, czy wystarczy komunikat. Powoływanie różnorodnych komisji (np. ds. przeprowadzenia inwentaryzacji, egzaminacyjnych) wymaga wydania zarządzenia przez dyrektora, jednak informowanie o terminie zebrania rady pedagogicznej już tego nie wymaga, w tej kwestii wystarczy komunikat.