Rozstanie rodziców lub rozwód stanowi nie lada wyzwanie emocjonalne dla dziecka w wieku przedszkolnym. Zburzone zostaje jego poczucie przynależności, co niekorzystnie wpływa na psychikę. Dzieci, które otrzymają odpowiednią pomoc w czasie procesu rozstania bądź rozwodu rodziców, mają większe szanse, by uporać się z tą jakże trudną sytuacją.

Rodzice to dla dziecka najbliższe osoby, dlatego w sytuacji rozwodu czy rozstania należy bacznie je obserwować i sprawdzać, w jaki sposób przekłada się to na jego codzienne funkcjonowanie. Trzeba pamiętać, że dziecko w wieku przedszkolnym może nie rozumieć do końca położenia, w którym się znalazło; zwłaszcza w taki sposób, w jaki rozumieją je dorośli. Maluch nierzadko doświadcza trudności w zrozumieniu powodu rozstania.

Dziecko w wieku przedszkolnym może cały czas żyć nadzieją, że rodzice pogodzą się i ponownie zamieszkają razem. Może też nie rozumieć, że decyzja o rozstaniu została podjęta definitywnie i cały czas liczyć na to, że rodzice zmienią zdanie i wszystko wróci do normy. Ostateczność podjętej decyzji stanowi dla przedszkolaka wyzwanie – z uwagi na poziom rozwoju jego funkcji poznawczych.

Reakcja dziecka na rozstanie

Sytuacja rozstania, niezależnie od przyczyny i okoliczności, może wpływać na dziecko negatywnie. Dość często zauważa się wówczas zmianę zachowania dziecka. U niektórych maluchów występują m.in. zachowania agresywne (np. wobec rówieśników, rodziców), a także buntownicze. Są one wynikiem nagromadzenia się nieprzyjemnych emocji, takich jak smutek, żal czy złość, i wyrazem protestu wobec tego, co dzieje się między rodzicami.

Maluchy mogą doświadczyć regresji i cofnięcia się do poprzednich etapów rozwoju (np. seplenienie, chęć picia z butelki, ssanie palca, moczenie się). Dodatkowo u dziecka może pojawić się poczucie winy – będzie ono uważało, iż ponosi odpowiedzialność za rozwód rodziców, np. że przyczyną rozstania było jego zachowanie. Głębokie poczucie winy może się objawiać zwłaszcza:

• niechęcią dziecka do rozmów,
• wycofaniem się z życia społecznego i z kontaktów z rówieśnikami,
• marazmem itd.