STAN PRAWNY NA 12 GRUDNIA 2024

Pracownicy przedszkola pozostający w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej czy materialnej mogą starać się o finansowe wsparcie ze strony placówki, wypłacane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Możliwość taka wiąże się z opracowaniem przez pracodawcę odpowiedniego regulaminu.

Podstawa prawna obowiązku tworzenia regulaminu

Wydawanie środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych określa odpowiedni regulamin. Obowiązek jego utworzenia wynika z art. 8 ust. 2 Ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z art. 3 ust. 1 tego aktu obowiązek ten dotyczy pracodawców zatrudniających według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, natomiast stosownie do ust. 1c – pracodawcy zatrudniający według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mają obowiązek utworzenia funduszu, jeżeli z takim wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja związkowa.

Dla przedszkoli samorządowych istotna jest jednak treść art. 3 ust. 2 Ustawy, który mówi, że pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych tworzą fundusz bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Przepis ten należy interpretować łącznie z regulacją art. 4 ust. 1 Ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, w świetle którego przedszkola, szkoły i placówki zakładane i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego są jednostkami budżetowymi.

Ważne! W jednostkach oświatowych prowadzonych przez samorządy, a więc również w samorządowych przedszkolach, fundusz świadczeń socjalnych tworzy się zawsze, niezależnie liczby pracowników, których zatrudnia dana jednostka, co powoduje, że każde przedszkole samorządowe musi posiadać opracowany regulamin ZFŚS.

Zasady tworzenia regulaminu

Regulamin ZFŚS musi uwzględniać treść art. 8 ust. 1 Ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, który wskazuje kryteria, jakimi powinien kierować się pracodawca, ustalając zasady przyznawania świadczeń. Przepis ten wskazuje, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Są to kryteria o charakterze socjalnym, co wyklucza np. ustalenie zasady, wedle której nabywa się prawo do świadczeń z funduszu po uzyskaniu odpowiedniego stażu pracy u danego pracodawcy. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 16 sierpnia 2005 r. (I PK 12/05), stwierdzając, że wydatkowanie środków ZFŚS z zastosowaniem kryterium stażu pracy, bez uwzględnienia kryterium socjalnego, jest niezgodne z Ustawą o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Sąd Apelacyjny w Łodzi w Wyroku z dnia 19 czerwca 2015 r. (III AUa 1214/14) stwierdził natomiast, że wykluczone jest przyznawanie ulgowych usług i świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych ogółowi zatrudnionych w tej samej wysokości, według zasady „każdemu po równo”. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której takie same świadczenia z funduszu otrzymują pracownicy znajdujący się w różnej sytuacji materialnej, rodzinnej i życiowej. Im więc sytuacja osoby uprawnionej do korzystania ze świadczenia jest trudniejsza, tym wyższe świadczenie jej przysługuje. Regulamin musi zatem różnicować wysokość przyznawanych świadczeń w zależności od tego, w jakiej sytuacji znajduje się osoba, której świadczenie przysługuje.

Nie ma jednak przeszkód, aby ze środków funduszu sfinansować np. wyjazd na imprezę integracyjną czy kupić wszystkim pracownikom bilety na konkretny występ, bez uwzględniania kryterium socjalnego. Zwrócić bowiem należy w tej sprawie uwagę na Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008 r. (II PK 74/08), w którym sąd orzekł, że:

„(…) przepis art. 8 ust. 1