STAN PRAWNY NA 6 GRUDNIA 2024

Nieobecność nauczyciela w pracy wiąże się z koniecznością organizowania zastępstw na prowadzonych przez niego zajęciach. Karta nauczyciela umożliwia zorganizowanie ich przy wykorzystaniu dwóch różnych instrumentów. Stosuje się je w zależności od tego, jak długa będzie nieobecność nauczyciela oraz tego, czy była ona planowana. 

Godziny ponadwymiarowe a godziny zastępstw doraźnych

Aby uzupełnić lukę kadrową można wykorzystać godziny ponadwymiarowe. Nie są one jednak instrumentem służącym wyłącznie do organizowania zastępstw, ale przede wszystkim do zwiększania wymiaru godzin pensum nauczycieli. Niekoniecznie muszą to być godziny wynikające z zastępstwa i z reguły są to godziny planowe, które należy rozdysponować. Dzięki godzinom ponadwymiarowym można je przydzielić pracującym w szkole czy przedszkolu pedagogom bez konieczności zatrudnienia dodatkowego nauczyciela.

Godziny ponadwymiarowe mogą być zatem wykorzystane na rozdysponowanie godzin nieobecnego nauczyciela w przypadku jego dłuższej nieobecności, jednak takiej, co do której dyrektor wie, że będzie długotrwała. Dzięki temu nie musi on zatrudniać innego pedagoga w celu zastępstwa.

Z kolei rola zastępstw doraźnych to zgodnie z nazwą możliwość zastępowania pedagoga w razie nieobecności nagłej i nieplanowanej. W takim wypadku należy przede wszystkim zapewnić opiekę nad uczniami i wychowankami w czasie zajęć, więc na drugi plan schodzi konieczność realizacji podstawy programowej.

Ważne!
W czasie planowanych godzin ponadwymiarowych jest realizowana podstawa programowa. Nagłe zastępstwo doraźne może wykluczać możliwość realizacji podstawy i ma to odzwierciedlenie w różnicach konstrukcji przepisów regulujących zasady przyznawania zastępstw doraźnych i godzin ponadwymiarowych.

Zgodnie z regulacją art. 35 ust. 1 Karty nauczyciela w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Ważne!
Godziny ponadwymiarowe mogą być przyznane wyłącznie zgodnie z posiadaną przez nauczyciela specjalnością, co wyklucza możliwość przyznania tych godzin tym nauczycielom, którzy nie posiadają kwalifikacji wymaganych do nauczania danego przedmiotu. Podobnego zastrzeżenia nie ma jednak w regulacji dotyczącej zastępstw doraźnych.

Przepisy dotyczące organizacji zastępstw doraźnych