Inspiracją dla nauczycieli może okazać się innowacja Kids Balance (zajęcia z wykorzystaniem deski równoważnej), która była realizowana wśród dzieci w wieku od trzech do sześciu lat i stanowiła odpowiedź na zaobserwowane potrzeby najmłodszych. Zajęcia z deską równoważną są bowiem sposobem na wspomaganie koncentracji u dzieci, jak i dobrym ćwiczeniem równowagi i koordynacji.

Trudności z koncentracją coraz częściej dotyczą już najmłodszych dzieci. Tymczasem deficyty uwagi mogą mieć wiele przyczyn, które nierzadko są ze sobą powiązane. Na wiele z nich pedagodzy nie mają jednak zwykle wpływu. Są to takie czynniki, jak np.:

• niedostateczna ilość snu dziecka,
• nieodpowiednia dieta,
• nadmierna ekspozycja dziecka na nowoczesne technologie,
• problemy zdrowotne,
• zaburzenia uwagi spowodowane choćby zespołem nadpobudliwości ruchowej czy nieprawidłowościami w procesach integracji sensorycznej.

Mimo tych zmiennych, znajdujących się poza kontrolą nauczycieli, to właśnie oni mogą niejako „sterować” rozwojem całościowego procesu uwagi.

Problemy z koncentracją u dzieci

Koncentracja uwagi to zdolność do skupienia się na jednym zadaniu, obiekcie lub bodźcu przez określony czas, przy jednoczesnym ignorowaniu innych, mniej istotnych impulsów. W praktyce oznacza to umiejętność selektywnego kierowania swojej uwagi na wybrany cel, co pozwala na efektywne wykonanie danej czynności. Czynnikami, które powodują deficyt uwagi i jednocześnie mogą być efektywnie przez nauczycieli niwelowane, są:

• problemy emocjonalne,
• brak ruchu,
• niewłaściwe strategie nauki.

Zostały one uwzględnione przy tworzeniu zajęć z deską równoważną. To propozycja dla nauczycieli, którzy nie chcą ograniczać się do słów: „Skup się”, „Usiądź prosto”, „Posłuchaj, co mówię”, ale chcieliby zacząć nową przygodę z rozwijaniem możliwości koncentracji u najmłodszych. Jak to zrobić? Za pomocą form ćwiczeń z deską równoważną.

Ważne!
Proponując dzieciom odpowiednią metodę i strategię ćwiczeń, jesteśmy w stanie nie tylko poprawić ich koncentrację, ale i wpływać na rozwój ich innych obszarów poznawczych.

Cele zajęć z deską równoważną

Ćwiczenia z deską równoważną możemy prowadzić w formie pracy grupowej. Najważniejsze cele tych zajęć to:

• rozwój ruchowy w ujęciu sensomotorycznym, w tym poprawa równowagi, koordynacji, wzmocnienie mięśni posturalnych, a także rozwój dystalnych części ciała (ręki, stopy),
• integrowanie wrażeń zmysłowych,
• doskonalenie świadomości ciała,
• dążenie do wyrabiania motywacji do podejmowania ćwiczeń,
• kształtowanie umiejętności samoregulacji emocji,
• rozwijanie umiejętności pobudzania bądź hamowania aktywności,
• rozwijanie kompetencji społecznych, w tym umiejętności współpracy,
• zwrócenie uwagi na doświadczane przez dzieci trudności, ale też na ich potrzeby.

Integracja sensoryczna i praca nad świadomością ciała

Przewodnim mottem zajęć jest stwierdzenie: „W umyśle nie ma nic, czego najpierw nie poznałyby zmysły”, Odwołuje się ono do rozwoju dwóch zmysłów wewnętrznych człowieka: równowagi (opartej na funkcjonowaniu przedsionka w uchu wewnętrznym) oraz propriocepcji (czucia głębokiego – receptory znajdują się w mięśniach, ścięgnach oraz stawach). Proponowane ćwiczenia są oparte na wiedzy związanej z integracją sensoryczną, mówiącej m.in. o tym, że ruch jest stymulujący i wpływa na nasze przetwarzanie słuchowo-językowe oraz wzrokowo-przestrzenne.

Bardzo ważne jest także zwrócenie uwagi na kwestię pracy nad świadomością ciała. Uzyskanie kontroli nad ciałem jest punktem wyjścia do wszystkiego, co chcemy osiągnąć i czego chcemy się nauczyć. Dobra świadomość ciała ma bowiem przełożenie na umiejętność planowania motorycznego (na tzw. praksję, czyli zdolność do zaplanowania i wykonania nowej, celowej aktywności ruchowej). Co więcej, przy wprowadzaniu ćwiczeń z deską równoważną warto pamiętać o nieocenionym znaczeniu kreatywnej zabawy, dzięki której dziecko będzie mogło doskonalić wspomnianą już umiejętność planowania motorycznego.

Wiedza z zakresu teorii poliwagalnej oraz moc pozytywnego podejścia

Ćwiczenia z deską równoważną oparte są również na wiedzy z zakresu teorii poliwagalnej, którą znamy dzięki neurobiologowi Stephenowi W. Porgesowi. Teoria ta dotyczy autonomicznego układu nerwowego (AUN) i jego roli w regulacji zachowania, emocji i reakcji fizjologicznych. Jej nazwa pochodzi od nerwu błędnego (łac. nervus vagus), jednego z głównych nerwów czaszkowych, który odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu AUN.

Zrozumienie, jak różne stany AUN wpływają na zachowanie, może pomóc nauczycielom w rozwijaniu strategii regulacji emocjonalnej u swoich wychowanków. Wspomniana teoria zwraca uwagę na układ nerwowy oraz zależności, które powstają w ciele ze względu na jego funkcjonowanie.

Natomiast Daniel J. Siegel oraz Tina Payne Bryson – w książce Mózg na tak. Jak pielęgnować w dziecku odwagę, ciekawość i odporność psychiczną – przedstawili ideę, która odnosi się do pozytywnego podejścia i optymizmu. Koncepcja „mózgu na tak” była ważna przy konstruowaniu ćwiczeń z deską równoważną, ponieważ:

• pozytywne nastawienie i otwartość mogą aktywować obszary mózgu związane z nagrodą, motywacją i regulacją emocji. Z kolei to może prowadzić do większej skłonności do podejmowania wyzwań, poszukiwania nowych doświadczeń i wykazywania większej odporności na stres,