STAN PRAWNY NA 2 PAŹDZIERNIKA 2024
4 lipca 2024 r. odbyło się pierwsze spotkanie grupy roboczej ds. emerytur nauczycieli, która działa w ramach zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli w Ministerstwie Edukacji Narodowej, powołanego z inicjatywy Związku Nauczycielstwa Polskiego. Grupa zajmuje się emeryturami nauczycieli oraz nauczycielskim świadczeniem kompensacyjnym.
Podczas pierwszego roboczego spotkania przedstawiciele ZNP zgłosili kilka kwestii emerytalnych wymagających pilnego prawnego uregulowania, a wśród nich – przywrócenie prawa do urlopu zdrowotnego nauczycielom, którzy uzyskają uprawnienie do niekorzystnej emerytury stażowej uregulowanej w art. 88a Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela.
Nowa emerytura stażowa
1 września 2024 r. weszła w życie ww. regulacja art. 88a KN, czyli przepis, który przywraca prawo do emerytury bez względu na wiek. Trzeba zauważyć, że dotychczasowa regulacja przewidująca to prawo, czyli art. 88 KN, praktycznie przestała obowiązywać z końcem 2008 r., od tego momentu bowiem żaden nauczyciel nie mógł już nabyć prawa do tej emerytury, co wynikało z rozwiązań przyjętych w tym przepisie. Zgodnie z ust. 2a nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. zachowywali prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli:
- spełnili warunki do uzyskania emerytury określone w ust. 1 w ciągu 10 lat od dnia wejścia w życie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz
- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.
Wynikający z pkt 1 obowiązek spełnienia warunków uprawniających do emerytury najpóźniej w ciągu 10 lat od dnia wejścia w życie Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest właśnie powodem, dla którego przepis ten już się wykonał. Toteż Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw przywraca prawo do emerytury bez względu na wiek, czyli emerytury stażowej, ale nie poprzez przywrócenie możliwości nabywania emerytur na podstawie art. 88 KN, lecz przez wprowadzenie do nauczycielskiej pragmatyki służbowej zupełnie nowej regulacji art. 88a, w myśl którego nauczyciele, po rozwiązaniu stosunku pracy na swój wniosek, mogą przejść na emeryturę w wieku niższym niż określony w art. 24 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czyli niższym niż powszechny wiek emerytalny, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
- rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego,
