Zaburzenie osobowości borderline to wyzwanie zarówno dla osób, którym postawiono taką diagnozę, jak i specjalistów. Charakteryzuje się ono niestabilnością relacji z innymi ludźmi, huśtawkami emocjonalnymi, impulsywnością czy poczuciem wewnętrznej pustki. Osoby z tym zaburzeniem mają również trudność, by utrzymać stabilny obraz siebie. Jakie są przyczyny rozwoju tego zaburzenia i dostępne metody wsparcia?

Symptomy zaburzenia osobowości borderline (BPD, ang. Borderline Personality Disorder) są przytłaczające, powodują cierpienie, a czasami prowadzą do niebezpiecznych zachowań, takich jak samouszkodzenia lub próby samobójcze. Cierpią również bliscy osoby z BPD – oni także mogą potrzebować profesjonalnego wsparcia.

Czym są zaburzenia osobowości?

Warto najpierw wskazać, czym w ogóle są zaburzenia osobowości. Zarówno klasyfikacje ICD-10 oraz ICD-11, jak i DSM-IV oraz DSM-V wyróżniają zaburzenia osobowości jako jednostki diagnostyczne, choć nieco inaczej je definiują. Jako że najnowsza klasyfikacja, która ma obowiązywać w Polsce (czyli ICD-11), nie została jeszcze przetłumaczona na język polski, niniejsze informacje będą opierać się na wciąż aktualnej amerykańskiej klasyfikacji DSM-V.

Według wspomnianej klasyfikacji, żeby móc zdiagnozować jakiekolwiek zaburzenie osobowości, najpierw muszą być spełnione ogólne kryteria diagnostyczne, które mówią, że zaburzenie osobowości to utrwalony wzorzec przeżywania i zachowania powodujący cierpienie i upośledzenie funkcjonowania. Wzorzec ten nie tylko ma charakter stały, ale także wyraźnie odbiega od wymogów kulturowych, jest nieelastyczny i zaczyna się w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości (z tego powodu klinicyści są ostrożni w diagnozowaniu zaburzeń osobowości przed 20–25. rokiem życia). Zaburzone funkcjonowanie widoczne jest w sytuacjach osobistych oraz społecznych.

Aby móc zdiagnozować zaburzenie osobowości, należy najpierw sprawdzić, czy doświadczane objawy nie dają się wyjaśnić zaburzeniem z osi I, czyli np. depresją, zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym, agorafobią czy uzależnieniem. Trzeba też wykluczyć możliwe przyczyny somatyczne. Podczas diagnozy psychiatra czy psycholog zwraca uwagę na następujące kwestie:

• czas trwania objawów – jeśli to zaburzenia osobowości, wówczas objawy muszą utrzymywać się od czasu adolescencji czy też młodej dorosłości, nie są chwilowe,
• wzorzec funkcjonowania i przeżywania – ujawnia się w wielu sytuacjach,
• możliwe inne wyjaśnienia, np. somatyczne.

DSM-V dzieli zaburzenia osobowości na trzy grupy zwane wiązkami. Klasyfikacja ta opiera się na wspólnych cechach klinicznych i behawioralnych poszczególnych zaburzeń. Każda wiązka zawiera zaburzenia, które wykazują pewne podobieństwa, co ułatwia diagnostykę. Wyróżniamy:

• wiązkę A: zaburzenia osobowości z tej wiązki charakteryzują się dziwacznym lub ekscentrycznym zachowaniem oraz myśleniem,
• wiązkę B: