Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w placówce może być udzielana m.in. w formie zajęć rozwijających umiejętności uczenia się. Co warto wiedzieć, by zaplanować efektywne zajęcia stymulujące proces uczenia się i rozwijające z tym związane kompetencje uczniów? Jakie kwestie praktyczne i organizacyjne należy brać pod uwagę?

Co lubi mózg?

Choć niektóre kwestie z pozoru wydają się nam oczywiste, nie zaszkodzi przypomnieć, co lubi nasz mózg, by skutecznie zaplanować cały proces uczenia się. Poniżej kilka istotnych informacji inspirowanych m.in. książką Twój umysł stać na więcej:

1. Mózg lubi tworzyć połączenia i skojarzenia. Uczymy się przez doświadczenie, a neurony stają się drogami, przez które je przyjmujemy. Kiedy myślimy, że poznajemy coś nowego, powtarzamy informacje, a neurony stymulowane są do wytwarzania i wzmacniania połączeń między sobą. Im więcej się uczymy, tym bardziej zwiększamy możliwości swojego mózgu. Proces uczenia się na poziomie chemii i fizjologii mózgu polega właśnie na tworzeniu połączeń (synaps). To właśnie liczba połączeń, a nie liczba komórek, determinuje możliwości mózgu.
2. Mózg uwielbia poznawać świat. Mózg nieustannie poszukuje nowych doświadczeń. Jeżeli chcemy, aby nasz mózg się rozwijał, powinniśmy dostarczać mu możliwie wiele nowych doznań oraz czasu, aby mógł z nich wyciągnąć wnioski. Mózg radzi sobie najlepiej, kiedy może posłużyć się „mapą” lub wie, dokąd zmierza.
3. Mózg chętnie korzysta ze wzorców i schematów. Po upływie pewnego czasu w mózgu utrwalą się połączenia między neuronami – powstaną wzorce i schematy. Tworzenie ich jest jedną z podstaw systemu przechowywania informacji w naszym mózgu i zdolności do rozumienia tego, czego się uczymy. Wzorce w naturalny sposób wytwarzają się pod wpływem wielokrotnego doświadczania. Cecha ta usprawnia nasze działanie, ponieważ dysponując pewnym schematem, nie musimy za każdym razem na nowo klasyfikować napotkanych obiektów lub wymyślać rozwiązań problemów.
4. Mózg uwielbia naśladować. Zdolność tworzenia schematów idzie w parze ze zdolnością naśladowania. Efektywnym sposobem uczenia się jest przyglądanie się i naśladowanie tego, co robią inni. Mechanizm ten szczególnie intensywnie działa u dzieci. Później, wraz z wiekiem, także warto skorzystać z tej naturalnej metody, wybierając osobę godną naśladowania. Obserwowanie kogoś, kto wie lepiej, to bardzo dobry sposób uczenia się.
5. Mózg nie lubi zbyt silnego stresu. Kiedy do organizmu docierają sygnały zagrożenia, uwalniana jest adrenalina i noradrenalina, które wprowadzają ciało w stan gotowości. Gdy mózg znajduje się pod wpływem zbyt silnego stresu, potrafi myśleć tylko o przetrwaniu. Krew i energia, które w normalnej sytuacji mogłyby służyć wyższym procesom myślowym, zostają przekierowane tak, aby służyć zapewnieniu przetrwania – walce lub ucieczce. Zbyt wysoki stres pogarsza funkcjonowanie pamięci. Nie oznacza to jednak, że ze stresu nie może wyniknąć nic dobrego. Wyzwania bowiem służą rozwojowi mózgu i są podstawą jego ewolucji. Trudno jednak myśleć o skomplikowanych sprawach w obliczu katastrofy. Aby uczyć się skutecznie, trzeba zachować odpowiednią proporcję między dużym wyzwaniem a małym zagrożeniem.

Zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się

Rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach wskazuje, że w placówkach pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana m.in. w formie zajęć rozwijających umiejętności uczenia się. Jakie kwestie warto uwzględnić w ich organizacji?

Zdiagnozowanie możliwości uczniów

Możemy np. przeprowadzić rozpoznanie sensorycznego profilu wykorzystywanego podczas przyswajania wiedzy, motywacji do nauki lub tez ogólnych możliwości intelektualnych.

Opracowanie planu