STAN PRAWNY NA 6 WRZEŚNIA 2024

Obowiązek objęcia polskim systemem edukacji wszystkich dzieci ukraińskich mieszkających w Polsce wciąż budzi wątpliwości. Wprowadzone od roku szkolnego 2024/2025 modyfikacje przepisów prawa w tej kwestii dotyczą m.in. egzaminów ósmoklasistów oraz maturalnych. O czym jeszcze powinien pamiętać dyrektor szkoły?

Tuż przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego, 31 sierpnia 2024 r., znowelizowano Rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Zmiana Rozporządzenia wynika z przedłużenia do 30 września 2025 r. prawa do legalnego pobytu dla uchodźców ukraińskich oraz objęcia kolejnego roku szkolnego szczególnymi rozwiązaniami organizacyjnymi przygotowanymi z myślą o uczniach ukraińskich.

Zmiany wywołane nowelizacją ustawy

Podstawa prawna omawianego Rozporządzenia została zawarta w art. 59 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa i wiąże się z jej niedawną nowelizacją, a co za tym idzie – koniecznością dostosowania do niej treści Rozporządzenia. W rezultacie nowelizacji w kolejnym roku szkolnym nadal będą funkcjonować rozwiązania polegające na:

• umożliwieniu w szkole, w której utworzono dodatkowy oddział w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, przydzielenia nauczycielowi, za jego zgodą, godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 Karty nauczyciela (art. 56 Ustawy),
• umożliwieniu przydzielania godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 KN nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy (art. 56a Ustawy),
• zniesieniu wymogu potwierdzenia znajomości języka polskiego dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 Ustawy o pracownikach samorządowych, w przypadku zatrudnienia na stanowisku pomocy nauczyciela osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego – osoba zatrudniona na tym stanowisku musi posiadać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki (art. 57 Ustawy),
• zniesieniu stosowania przepisu art. 9 ust. 2 Ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w jednostkach, o których mowa w art. 1 KN, na stanowisku (art. 58 Ustawy):
• pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 Ustawy Prawo oświatowe,
• nauczyciela języka polskiego lub nauczyciela prowadzącego dodatkową naukę języka polskiego (art. 165 ust. 7 Ustawy Prawo oświatowe),
• nauczyciela innego niż wymieniony powyżej, jeżeli w dniu nawiązania z nauczycielem stosunku pracy do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń będący obywatelem Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie omawianej specustawy albo który przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy przybył do Polski z terytorium Ukrainy po 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Egzamin ósmoklasisty uczniów z Ukrainy

Nowelizacja Ustawy spowodowała również, że w roku szkolnym 2024/2025 obowiązywać będzie przepis art. 58b Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Zakłada on zmianę warunków przystępowania do egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2024/2025, dotyczącą wprowadzenia możliwości nieprzystępowania do tego egzaminu z języka polskiego przez uczniów uchodźców z Ukrainy. Wprowadzona zmiana spowodowana jest tym, że uczniowie – mimo niedoskonałej znajomości języka polskiego ze względu na krótki pobyt na terenie Polski – posiadają jednocześnie odpowiednią wiedzę i umiejętności z zakresu matematyki oraz odpowiednią sprawność w zakresie języka obcego nowożytnego, które pozwolą im na kontynuację nauki na poziomie ponadpodstawowym. Natomiast ich sprawność językowa w zakresie języka polskiego w ocenie twórców omawianej nowelizacji będzie się podnosiła w miarę upływu czasu.

Powyższe zwolnienie uczniów pochodzących z Ukrainy z obowiązku przystąpienia w roku szkolnym 2024/2025 do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego wymagało także wprowadzenia przepisów określających sposób przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów rekrutacyjnych do szkół ponadpodstawowych (art. 58c Ustawy).

Informacje dotyczące uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty

Rozporządzenie zmieniające