STAN PRAWNY NA 16 SIERPNIA 2024
Zdarzają się sytuacje, w których przedszkole zobowiązane jest zwrócić dotację pobraną w nadmiernej wysokości lub dotację nienależną. Czy w takiej niewątpliwie trudnej sytuacji jednostka może wnioskować o rozłożenie spłaty należności na raty lub jej umorzenie? Jakie okoliczności o tym decydują?
Podstawa prawna zwrotu dotacji
O konieczności zwrotu dotacji mówi art. 252 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, zgodnie z którym dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrane nienależnie albo w nadmiernej wysokości – podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności, z których wynika, że dotacja została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrana w nadmiernej wysokości. Ust. 3 przywołanej regulacji mówi, że dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w przepisach, natomiast dotacjami nienależnymi – według ust. 4 – są dotacje udzielone bez podstawy prawnej. Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości.
Rozłożenie na raty lub umorzenie
Bywa, że obowiązek zwrotu dotacji jest przesądzony – albo osoba prowadząca niepubliczne przedszkole uznała roszczenie gminy, albo przegrała sprawę o dotację przed organami odwoławczymi. Kwota dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu jednostki samorządu może być w takim wypadku znaczna, zwłaszcza jeżeli postępowanie przed organami odwoławczymi trwało dłuższy czas i przez to naliczone zostały wysokie odsetki. Można wtedy próbować rozłożyć należność na raty. Podstawę do tego (albo też całkowitego umorzenia należności) daje art. 64 Ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym należności, o których mowa w art. 60 ustawy, czyli m.in. kwoty dotacji podlegające zwrotowi, właściwy organ może:
- z urzędu umarzać w całości – w przypadku gdy zachodzi jedna z okoliczności, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1–4,
- na wniosek zobowiązanego:
- umarzać w całości – w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym,
- umarzać w części, odraczać terminy spłaty całości albo części należności lub rozkładać na raty płatność całości albo części należności – w przypadkach uzasadnionych względami społecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami płatniczymi zobowiązanego.
Przywołane w pkt 1 umarzanie przez gminę z urzędu w całości kwoty podlegającej zwrotowi do budżetu jednostki samorządu jest możliwe wyłącznie w kilku przypadkach wskazanych w ustawie, czyli w sytuacji, gdy:
