Każdy z nas postrzega świat przez pryzmat zmysłów. To właśnie zmysły pozwalają odbierać bodźce z zewnątrz oraz informują nas o tym, co dzieje się z naszym ciałem, a to z kolei pociąga za sobą określone reakcje.

Integracja sensoryczna – podstawowe informacje

Aleksandra Charęzińska przedstawia następującą klasyfikację zmysłów:

• układ dotykowy,
• układ przedsionkowy (równowagi),
• słuch,
• węch,
• smak,
• wzrok,
• propriocepcja (czucie własnego ciała).

Reakcje, które podejmujemy w odpowiedzi na bodźce, są wynikiem procesu przetwarzania danych właśnie przez nasze zmysły. Proces ten został nazwany przez Jane Ayres integracją sensoryczną. Czym zatem jest w szerszym ujęciu integracja sensoryczna? Jest to wielowymiarowy i bardzo skomplikowany proces, o istnieniu którego dowiadujemy się poprzez analizę naszych zachowań. Jej wskaźnikami są m.in.: rozwój odruchów, koordynacja ruchu, wrażliwość sensoryczna oraz reakcje emocjonalne. O prawidłowej integracji mówimy wówczas, gdy mózg właściwie (adekwatnie) interpretuje informacje płynące z receptorów. Jest więc integracja sensoryczna zdolnością i sprawnością systemu nerwowego, którą nabywamy przez całe życie, ale najbardziej intensywnym okresem kształtowania się tego mechanizmu jest pierwsze siedem lat życia. Dziecko już w okresie prenatalnym uczy się zauważać docierające do niego bodźce sensoryczne wszystkimi zmysłami jednocześnie, np. oczy widzą, mózg nadaje znaczenie temu, co widzimy, w relacji do wszystkich innych wrażeń, które w tym momencie są rejestrowane przez zmysły. Właśnie w ten sposób tworzy się percepcja tego, co dzieje się wokół nas, umożliwiająca nam reakcję, która stanowi odpowiedź na wyzwania płynące z otoczenia. Im lepiej i sprawniej nasz mózg potrafi rozpoznawać i nadawać właściwe znaczenie temu, co widzi, słyszy, czuje, tym szybciej i sprawniej myślimy, uczymy się, koncentrujemy, mówimy, czytamy czy piszemy. Wraz z wiekiem dziecka można to zauważyć w następujących sferach:

• ruch – najpierw po urodzeniu, z trudnościami leżąc na brzuszku, unosi główkę, potem podpiera się na przedramionach, siada, raczkuje, wstaje, chodzi samodzielnie, biega itp., 
• mowa – na początku głuży, gaworzy, mówi pojedyncze słowa, proste zdania, opowiada, czyta itd.,
• uwaga – skupienie uwagi najpierw na kilka, kilkanaście sekund, a potem kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt minut,
• kontakty społeczne – zauważa tylko rodziców, później zaczyna rozpoznawać obcych, spostrzega inne dzieci, próbuje nawiązać kontakt z rówieśnikami, tworzy grupy towarzyskie, koleżeńskie itp. 

Właśnie te procesy i ta precyzja mechanizmów kształtują się poprzez integrację dziecka z otaczającym środowiskiem. Im więcej możliwości doświadczeń, tym szybciej zintegrowane zostaną wrażenia zmysłowe, co z kolei skutkuje lepszym zachowaniem i przystosowaniem do wymagań środowiska.