STAN PRAWNY NA 1 LIPCA 2024
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa wskazują obszary pracy placówek oświatowych, które w danym roku szkolnym będą szczególnie poddawane analizie. Warto więc dokładnie zapoznać się z zawartymi w nich wytycznymi i uwzględnić je podczas planowania pracy szkoły w roku szkolnym 2024/2025.
Podstawa prawna i znaczenie nowego dokumentu
Podmiotem odpowiedzialnym za koordynowanie i realizowanie polityki oświatowej państwa jest minister właściwy ds. oświaty i wychowania, który współdziała w tym zakresie z wojewodami oraz z innymi organami i jednostkami organizacyjnymi właściwymi w sprawach funkcjonowania systemu oświaty (art. 43 Ustawy Prawo oświatowe). W celu realizacji tych zadań, minister jest zobowiązany do ustalenia podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, w tym działań z zakresu nadzoru pedagogicznego (art. 60 ust. 3 pkt 1 ww. Ustawy).
Na obszarze województwa za realizację polityki oświatowej państwa odpowiada kurator oświaty, którego zadaniem jest m.in. współdziałanie z organami jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu i realizowaniu odpowiednio regionalnej i lokalnej polityki oświatowej, zgodnych z polityką oświatową państwa.
Istotne regulacje prawne dotyczące polityki oświatowej państwa znajdują się także w Rozporządzeniu w sprawie nadzoru pedagogicznego. Wskazuje ono, że podejmowane przez kuratorów oświaty w ramach nadzoru pedagogicznego działania planowe powinny być prowadzone zgodnie z podstawowymi kierunkami realizacji polityki oświatowej państwa w zakresie nadzoru pedagogicznego. Opracowany przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny plan nadzoru na dany rok szkolny powinien więc uwzględniać nie tylko wnioski z nadzoru pedagogicznego z poprzedniego roku szkolnego, ale również podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa. W przypadku dokonania przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania zmian w polityce oświatowej państwa w trakcie roku szkolnego, kuratorzy oświaty powinni niezwłocznie dostosować do nich plan nadzoru pedagogicznego.
Analogicznie dyrektorzy szkół, opracowując na dany rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego dla prowadzonych przez siebie placówek, powinni uwzględnić nie tylko wnioski z poprzedniego roku szkolnego, ale także podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa.
Na co zwrócić uwagę podczas planowania pracy szkoły w roku szkolnym 2024/2025?
Pierwszy punkt obowiązującego w nadchodzącym roku szkolnym dokumentu zwraca uwagę na prowadzenie edukacji prozdrowotnej w szkole – kształtowanie zachowań służących zdrowiu, rozwijanie sprawności fizycznej i nawyku aktywności ruchowej oraz naukę udzielania pierwszej pomocy.
Kluczowe w tym zakresie będą regulacje o opiece zdrowotnej nad uczniami, które wskazują, że jednym z celów opieki zdrowotnej sprawowanej nad uczniami w szkole jest kształtowanie u nich postaw prozdrowotnych oraz odpowiedzialności za własne zdrowie.
Nie można również zapominać o obowiązkach nałożonych na dyrektora jednostki oświatowej, które zobowiązują go do stwarzania warunków harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów poprzez aktywne działania prozdrowotne czy warunków do działania w szkole lub placówce wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji (co może być sposobem na zwiększenie zaangażowania społecznego wśród uczniów). Warto pamiętać, że także realizowane w szkole zajęcia z wychowawcą powinny uwzględniać tematykę dotyczącą istotnych problemów społecznych, w tym zdrowotnych.
Należy również przypomnieć, że zgodnie z nowym Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, które wejdzie w życie od 1 września 2024 r., dojdzie do rozszerzenia katalogu zajęć realizowanych przez wychowawcę w trakcie zajęć z wychowawcą w klasach IV–VII szkół podstawowych oraz w klasach:
- II–IV liceum ogólnokształcącego,
- II–V technikum,
- II i III branżowej szkoły I stopnia.
Oprócz dotychczas prowadzonych zajęć prowadzone będą dodatkowo zajęcia dotyczące nauki udzielania pierwszej pomocy. Zajęcia te będą mogły się odbywać z udziałem zewnętrznych specjalistów, wolontariuszy lub przedstawicieli organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły. Przy czym zajęć dotyczących nauki udzielania pierwszej pomocy nie prowadzi się w ramach zajęć z wychowawcą w klasach:
- VIII szkoły podstawowej,
- I liceum ogólnokształcącego,
- I technikum,
- I branżowej szkoły I stopnia.
Wynika to z faktu, że nauka udzielania pierwszej pomocy jest uwzględniona wówczas w podstawie programowej kształcenia ogólnego w ramach edukacji dla bezpieczeństwa.
Nie bez znaczenia pozostaje w powyższym względzie realizacja treści przewidzianych w szkolnym programie wychowawczo-profilaktycznym. Szkoły powinny zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe przygotowanie oraz bieżącą realizację ww. programu (zgodnie z art. 26 Ustawy Prawo oświatowe). Uchwalenie programu leży w kompetencji rady rodziców, która powinna tego dokonać w porozumieniu z radą pedagogiczną (art. 84 ust. 2 pkt 1 ww. Ustawy). Jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły, program ten powinien ustalić dyrektor w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora szkoły lub placówki obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.
W polityce oświatowej na rok szkolny 2024/2025 podkreśla się, że szkoła powinna być miejscem edukacji obywatelskiej, kształtowania postaw społecznych i patriotycznych, odpowiedzialności za region i ojczyznę. Podkreśla się również wagę edukacji dla bezpieczeństwa i proobronnej.
W związku z tym warto rozważyć rewizję realizowanych w danej szkole programów nauczania pod kątem należytego spełniania ww. wymagań, a także ich zgodności z podstawą programową kształcenia dla danego etapu edukacyjnego.
