STAN PRAWNY NA 5 CZERWCA 2024

Osiągnięcie przez ucznia pełnoletności oznacza możliwość decydowania przez niego o wielu sprawach, o których do tej pory decydowali za niego rodzice. Może on m.in. zrezygnować z kontynuowania nauki. Jakie jeszcze uprawnienia nabywa 18-latek i czy szkoła ma obowiązek respektować wszystkie jego roszczenia?

Przede wszystkim uczeń pełnoletni nie realizuje już obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Wraz z osiągnięciem pełnoletności może zrezygnować ze szkoły w dowolnym momencie roku szkolnego. Często „dorośli” uczniowie wywodzą z pełnoletności dodatkowe uprawnienia, takie jak np. możliwość zablokowania rodzicom prawa do informacji o ich ocenach czy wychodzenie poza teren szkoły na przerwach.

Pełnoletność w świetle prawa

Zgodnie z art. 11 i 12 Kodeksu cywilnego pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości, czyli wraz z ukończeniem 18. roku życia. Zdolność do czynności prawnych w skrócie oznacza zdolność do tego, aby własnym działaniem nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania, które mogą powodować zmianę prawnej sytuacji danej osoby. Takim działaniem będzie m.in. rezygnacja z dalszej nauki w szkole.

Ważne!
Decydując się na dalsze uczęszczanie do szkoły, siłą rzeczy uczeń musi respektować zasady obowiązujące w tej instytucji. Oznacza to dla niego przestrzeganie określonych ograniczeń, a dodatkowo wzięcie na siebie szeregu konsekwencji, jakie wynikają z formalnej pełnoletności.

Wgląd rodziców w oceny pełnoletniego ucznia

Zdarza się, że uczeń, który osiąga pełnoletność, żąda od szkoły, aby ta przestała informować rodziców o jego ocenach. Z reguły uczniowie uważają, że informowanie rodziców o ocenach wynika jedynie z pewnego zwyczaju, a nie z przepisów, które wydają się jednoznaczne. Skoro uczeń pełnoletni może zrezygnować ze szkoły w dowolnym momencie i nie potrzebuje do tego zgody rodziców, to tym samym rodzice nie mają już wpływu na jego edukację, a więc i informowanie rodziców o ocenach jest dopuszczalne wyłącznie wówczas, jeżeli pełnoletni uczeń sobie tego życzy.

Choć takie rozumowanie wydaje się logiczne, przepisy prawa brzmią inaczej. Jeżeli w momencie osiągnięcia pełnoletności uczeń dalej uczęszcza do szkoły ponadpodstawowej, to ustawodawca zakłada, że nie jest on w stanie samodzielnie się utrzymać, bowiem wokół nauki koncentrują się jego wszelkie aktywności życiowe. Co za tym idzie, na jego utrzymanie łożą rodzice, umożliwiając mu dalszą naukę. W konsekwencji mają więc oni prawo do informacji na temat postępów w tej nauce pełnoletniego dziecka.

Zasada ta wynika wprost z art. 44e ust. 2 Ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. Nie ma tu znaczenia wiek ucznia – do czasu ukończenia szkoły, w której uczeń osiągnął pełnoletność, oceny są dla rodziców jawne. Wyłączenie jawności wynika jedynie z art. 44u Ustawy o systemie oświaty, ale dotyczy ono szkół dla dorosłych i szkół policealnych.

W liceach, technikach, szkołach branżowych I stopnia oceny są jawne dla rodziców. W Ministerstwie Edukacji Narodowej trwają jednak prace mające na celu ujednolicenie przepisów dotyczących jawności ocen. Oznaczałoby to, że oceny pełnoletnich uczniów w ww. szkołach także stałyby się niejawne dla ich rodziców.

Usprawiedliwianie nieobecności