STAN PRAWNY NA 23 MAJA 2024
Staż był elementem procedury awansu zawodowego nauczycieli do czasu reformy awansu w 2022 r. Pedagodzy odbywający awans zawodowy według nowych przepisów nie są już zobowiązani do przejścia stażu, lecz muszą przepracować odpowiedni czas na danym stopniu awansu, aby mieć możliwość uzyskania kolejnego. Staż w formule znanej nam jeszcze przed 1 września 2022 r. obecnie zastąpiony jest po prostu stażem pracy wymaganym do uzyskania stopnia kolejnego. Nadal istnieje jednak w tych przypadkach, gdy nauczyciele odbywają awans zawodowy według starych przepisów.
Warto zatem przeanalizować, jakie czynności według starych i nowych przepisów powinny zostać wykonane przez nauczycieli pod koniec stażu na kolejny stopień awansu i stażu pracy wymaganego do uzyskania kolejnego stopnia.
Przepisy przejściowe
W pierwszej kolejności trzeba ustalić, który nauczyciel odbywa staż według przepisów nowych, obowiązujących od 1 września 2022 r., a który według przepisów dotychczasowych, obowiązujących do 31 sierpnia 2022 r. Samo wejście w życie nowych regulacji nie spowodowało bowiem, że wszyscy nauczyciele zostali nimi objęci, większość nauczycieli już odbywała staż według przepisów dotychczasowych i siłą rzeczy musiała kontynuować awans zawodowy według tych regulacji.
O tym, jakie regulacje stosować, decydują przepisy przejściowe zawarte w Ustawie o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z:
- art. 10 ust. 1 tej Ustawy, nauczyciele, którzy do dnia 31 sierpnia 2022 r. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela mianowanego, stopień nauczyciela mianowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych. Mogą oni ubiegać się o stopień nauczyciela mianowanego według przepisów dotychczasowych nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2027 r.,
- art. 11 tej Ustawy nauczyciele, którzy przed dniem 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela dyplomowanego, stopień nauczyciela dyplomowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych.
Przepisy przejściowe przewidują również szereg zasad skracania stażu dla nauczycieli odbywających awans. Warto przywołać kilka przykładów:
- w przypadku nauczycieli, którzy przed dniem 1 września 2021 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego, wymiar stażu na ten stopień skraca się o rok, a więc do roku i 9 miesięcy,
- nauczyciele, którzy w dniu 1 września 2022 r. posiadali co najmniej dziesięcioletni okres pracy w jednostce oświatowej i którzy nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego przed dniem 1 września 2022 r., mogą ubiegać się o uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego po odbyciu stażu trwającego 9 miesięcy,
- w przypadku nauczycieli, którzy na podstawie art. 9 ust. 1 Ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw odbyli staż na stopień nauczyciela kontraktowego w wymiarze 12 miesięcy i którzy nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego przed dniem 1 września 2022 r., staż na stopień nauczyciela mianowanego trwa 9 miesięcy.
„Stary” awans zawodowy
W przypadku „starego” awansu zawodowego stosujemy regulacje Karty nauczyciela w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2022 r. oraz Rozporządzenie z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Zgodnie z brzmieniem art. 9b ust. 1 Karty nauczyciela warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela oraz:
- w przypadku nauczyciela stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie,
- w przypadku nauczyciela kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną,
- w przypadku nauczyciela mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.
W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora, a po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi placówki sprawozdanie z realizacji tego planu. Następnie dyrektor ustala ocenę dorobku zawodowego za okres stażu, która jest jednym z podstawowych warunków uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego.
