Z rozwojem dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym powszechnie kojarzymy takie zagadnienia, jak ruch, eksplorowanie, początki refleksyjności i samoświadomości, dążenie do poczucia kompetencji, ale też brak precyzji, koordynacji czy uważności. Są one adekwatne do tego okresu rozwojowego. Warto więc zastanowić się, jak ruch wpływa na uczenie się, postrzeganie i działanie dziecka? Jakie propozycje ćwiczeń w tym obszarze można mu zaproponować?
Rozwój psychomotoryczny to fundament dla prawidłowego rozwoju dziecka w obszarze umysłowym, poznawczym czy emocjonalnym. To ruch jest narzędziem odkrywania zasad funkcjonowania świata, on też przybliża do zrozumienia zachowań społecznych. Od niego zależy też w większości przypadków umiejętność koncentracji uwagi, koordynacji psychoruchowej czy orientacji przestrzennej.
Apogeum rozwoju motorycznego u dziecka przypada na okres przedszkolny, wtedy następuje znaczny wzrost połączeń neuronalnych, a warunkiem sprzyjającym tym procesom jest odpowiednia stymulacja ruchowa. Dlatego tak cenne jest zdobywanie nowych doświadczeń w tym obszarze. Dzięki nim dziecko zyska lepszą świadomość swoich możliwości i ograniczeń, większą adekwatność w odbiorze rzeczywistości. Aktywność ruchowa to również lepsza praca mózgu, większa koncentracja, jak i zręczność wynikająca z postępującego procesu kostnienia różnych punktów szkieletu, w tym nadgarstka.
Psychomotoryka wpisana w rozwój
Jakie konkretne umiejętności zdobywa dziecko dzięki właściwemu stymulowaniu w obszarze psychomotorycznym? Warto wskazać m.in. na:
- Odczytywanie i interpretowanie wrażeń zmysłowych – aktywność ruchowa bazująca na wykorzystywaniu różnych zmysłów to nieocenione źródło wiedzy o świecie.
- Zdolność postrzegania i efektywnego działania – rozwijanie się w obszarze umiejętności ruchowych to nie tylko lepsza percepcja, ale także większe poczucie sprawstwa oraz pewność siebie skłaniająca do podejmowania kolejnych wyzwań.
- Planowanie i podejmowanie kroków umożliwiających realizację tych działań – przekłada się na gotowość do podejmowania aktywności w różnych obszarach, np. tych związanych z wymaganiami szkolnymi, rozwijaniem pasji.
- Relacja ze sobą – rozpoznawanie i wyrażanie uczuć, odczytywanie własnych potrzeb, kontakt z ciałem, zaufanie do swoich zdolności.
- Kompetencje społeczne – rozwój psychomotoryczny dotyczy także uczenia się funkcjonowania w relacji z innymi ludźmi, a zwłaszcza godzenia swoich potrzeb i pragnień z oczekiwaniami grupy.
Motoryka duża punktem wyjścia
Gdy mowa o świadomym wspieraniu dziecka w rozwoju ruchowym, pod uwagę bierzemy zarówno motorykę małą, jak i dużą. Rozwój tej pierwszej pozostaje w ścisłym związku z poziomem ogólnej aktywności ruchowej, czyli motoryki dużej, która jest pierwszym etapem w rozwoju ruchowym dziecka. Im więcej aktywności uruchamiających mięśnie posturalne, tym łatwiej uruchomić pracę mięśni mniejszych, odpowiedzialnych za motorykę małą.
Ćwiczenia z zakresu motoryki dużej to przede wszystkim aktywności sportowe oraz różne rodzaje zabawy. Przykładowo będzie to:
- bieganie,
- skakanie,
- jazda na rowerze,
- pływanie,
- siłowanki,
- zabawy równoważne,
- zabawy ze skakanką lub gumą do skakania,
- gra w klasy,
- gra w piłkę,
- zabawy związane z rzutem, celowaniem,
