STAN PRAWNY NA 22 KWIETNIA 2024

Kwalifikacje nauczyciela bibliotekarza określają przepisy prawa oświatowego. Zakres obowiązków, jakie może wykonywać szkolny bibliotekarz, nie jest jednak ściśle określony, dlatego bywa on różny w zależności od szkoły. Jak ustalić zadania opiekuna szkolnej biblioteki, aby były one jednocześnie zgodne z przepisami i spełniały potrzeby placówki?

Wymagane kwalifikacje nauczyciela bibliotekarza, tak jak w przypadku innych nauczycieli, określa Rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Zakres jego zadań może jednak być nieco różny w różnych szkołach. Wynika to z regulacji art. 98 ust. 1 pkt 7 Prawa oświatowego, zgodnie z którym statut szkoły określa zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela bibliotekarza. Oczywiście ten zakres zadań wynika z funkcji, jaką pełni bibliotekarz, więc różnice pomiędzy poszczególnymi statutami nie będą na tyle duże, aby całkowicie zmienić cel tego stanowiska, gdyż zawsze będzie się on opiekował szkolną biblioteką.

Obowiązek prowadzenia biblioteki szkolnej

Utworzenie biblioteki w szkole jest niezbędne, o czym stanowi art. 103 ust. 1 Prawa oświatowego, określający ogólne standardy, jakie musi spełnić szkoła. Należy do nich m.in. zapewnienie uczniom możliwości korzystania z biblioteki.

Trzeba zwrócić uwagę także na treść art. 104 Prawa oświatowego, według którego organizacja biblioteki uwzględnia w szczególności zadania w zakresie:

1. gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych,
2. tworzenia warunków do efektywnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi,
3. rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się,
4. organizowania różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów, w tym w zakresie podtrzymywania tożsamości narodowej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym,
5. przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 Ustawy o bibliotekach.

Jeżeli chcemy ustalić zakres obowiązków nauczyciela bibliotekarza, to ta właśnie regulacja dostarcza nam pierwszej, podstawowej interpretacji. Przedstawione wyżej punkty to po prostu przykłady zadań realizowanych przez nauczyciela bibliotekarza, obejmujących udostępnianie materiałów, rozbudzanie i rozwijanie czytelniczych zainteresowań czy prowadzenie inwentaryzacji księgozbioru i właśnie w taki sposób zadania bibliotekarza są najczęściej ustalane w statutach. Przykładowe obowiązki bibliotekarza zawierane w statutach szkolnych:

• udostępnianie zbiorów biblioteki w wypożyczalni, w czytelni oraz do pracowni przedmiotowych,
• prowadzenie działalności informacyjnej i propagującej czytelnictwo, bibliotekę i jej zbiory,
• udzielanie uczniom porad w doborze lektury w zależności od indywidualnych zainteresowań i potrzeb,
• troszczenie się o właściwą organizację, wyposażenie i estetykę biblioteki,
• gromadzenie zbiorów zgodnie z potrzebami szkoły,
• prowadzenie ewidencji zbiorów bibliotecznych,
• klasyfikowanie, katalogowanie, opracowywanie technicznie i konserwacja zbiorów,
• prowadzenie dokumentacji pracy biblioteki, statystyki dziennej i okresowej, indywidualnego pomiaru aktywności czytelniczej uczniów.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 104 Prawa oświatowego zasady przeprowadzania inwentaryzacji mają uwzględniać przepisy wydane na podstawie art. 27 ust. 6