STAN PRAWNY NA 20 MARCA 2024

W czasie wyborów w wielu gminach lokale wyborcze sytuują się w jednostkach systemu oświaty, w tym w przedszkolach. Czy organizacja wyborów z wykorzystaniem placówek oświatowych stoi w sprzeczności z zakazem agitacji wyborczej? Jakie wymogi muszą spełniać pomieszczenia przedszkola, aby mogły pełnić funkcję lokalu wyborczego?

Podstawa prawna zakazu agitacji w placówkach oświatowych

Zakaz agitacji w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty wynika z art. 108 Kodeksu wyborczego, który w § 1 mówi, że zabrania się prowadzenia agitacji wyborczej:

• na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów,
• na terenie zakładów pracy w sposób i formach zakłócających normalne funkcjonowanie,
• na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych.

Z kolei § 2 wskazuje, że zabroniona jest agitacja wyborcza na terenie szkół wobec uczniów, a § 3, że za agitację wyborczą nie uznaje się prowadzonych przez szkołę zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej polegającej na upowszechnianiu wśród uczniów wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, znaczeniu wyborów w funkcjonowaniu demokratycznego państwa prawnego oraz zasadach organizacji wyborów.

Przywołane regulacje nie są bezpośrednio skierowane do przedszkoli z kilku powodów. W przepisach Kodeksu wyborczego, w których mowa jest jedynie o szkołach i ich uczniach, nie ma odpowiednika regulacji art. 4 pkt 1 Prawa oświatowego, zgodnie z którym ilekroć w przepisach tej Ustawy mówi się o szkole, należy przez to rozumieć również przedszkole. Przepisu tego nie można przenieść wprost na grunt innej ustawy, w związku z czym dopuszczalna jest interpretacja, stosownie do której zakaz agitacji, określony w art. 108 Kodeksu wyborczego, odnosi się wyłącznie do szkół. Za taką interpretacją przemawia to, że o ile uczniowie szkół ponadpodstawowych nabywają w trakcie nauki w szkole, wraz z osiągnięciem pełnoletności, czynne prawa wyborcze, a więc mogą być odbiorcami agitacji, o tyle w przypadku wychowanków przedszkola taka sytuacja nie jest możliwa. Nie oznacza to jednak, że agitacja w przedszkolach jest dopuszczalna. Przepis art. 108 bowiem nie formułuje jedynie zakazu odnoszącego się do uczniów, ale również do zakładów pracy. W ich przypadku nie jest to zakaz obowiązujący bezwzględnie, lecz tylko wtedy, gdy agitacja zakłóca normalne ich funkcjonowanie. Sama agitacja będzie w tej sytuacji skierowana do pracowników przedszkola, zarówno pedagogicznych, jak i niepedagogicznych.