Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU) nie bez powodu nazywana jest diagnozą funkcjonalną lub diagnozą całościową. Podkreśla się tym samym jej praktyczny charakter oraz zakres, którego ma dotyczyć.
Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia stanowi kompleksową diagnozę dziecka. Zawiera ona wszystkie informacje dotyczące poziomu jego funkcjonowania, w każdym z aspektów jego rozwoju. Diagnoza ta jest:
- wielospecjalistyczna, ponieważ zebrane w niej informacje uwzględniają konsultacje, zalecenia oraz wyniki badań uzyskane od wielu specjalistów, np. psychologa, pedagoga, logopedy, terapeuty pedagogicznego, lekarza, specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ponadto, zebrane od nich informacje warto wzbogacić o wiedzę bezpośrednio pracujących z dzieckiem nauczycieli, a także jego rodziców. Mimo że nie zawsze znają się oni na charakterystyce specjalnych potrzeb edukacyjnych, to obserwując dziecko na swoich zajęciach, czy w przypadku rodziców w swoim domu, mają oni bardzo dużo spostrzeżeń na temat jego funkcjonowania (jego ograniczeń, możliwości i potrzeb),
- oceną poziomu funkcjonowania, czyli diagnozą opisującą obecny poziom funkcjonowania dziecka, w każdym aspekcie jego rozwoju. Powinna ona zawierać informacje na temat trudności dziecka oraz jego mocnych stron. W każdym z tych elementów musi ona nawiązywać do obszaru edukacyjnego i wychowawczego. Poza tym, jak każda diagnoza, powinna ona także uwzględniać przyczyny powstania zaistniałych trudności oraz prognozę względem ich dalszego rozwoju lub zahamowania,
- ucznia, ale nie każdego, gdyż WOPFU można opracować wyłącznie dla dziecka, któremu zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Dla kogo WOPFU?
Omawiany dokument może być wydany dla dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a więc dla dziecka:
- z niepełnosprawnością: niesłyszącego, słabosłyszącego, niewidomego, słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym, a także z autyzmem, w tym zespołem Aspergera, z niepełnosprawnością sprzężoną,
- niedostosowanego społecznie,
- zagrożonego niedostosowaniem społecznym.
Ważne!
Należy również pamiętać, że każde dziecko żyje w określonej strukturze, zarówno rodzinnej, jak i klasowej. Poznanie jej systemu wartości i postaw często stanowi kopalnię wiedzy na temat przyczyn funkcjonowania dziecka.
Cele diagnozy
WOPFU jest dokumentem, opracowywanym wraz z indywidualnym programem edukacyjno-terapeutycznym (IPET-em) dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Aby IPET spełniał swoją funkcję, musi być on dostosowany do konkretnego ucznia. Opracowanie takiego programu na miarę potrzeb i możliwości dziecka należy poprzedzić dokładnym jego poznaniem. Zastosowanie zasady indywidualizacji jest tutaj kluczowe. Pozwala to diagnoście uwzględnić indywidualny charakter dziecka i uniknąć zakwalifikowania go do ogólnej charakterystyki dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Praktycznym narzędziem służącym do pełnej diagnozy dziecka jest natomiast WOPFU, który służy realizacji trzech celów, nierozerwalnie powiązanych z IPET-em. Oto one:
- Sprawdzenie poziomu funkcjonowania dziecka rozumiane jako zebranie informacji stanowiących podstawę, na której zostanie opracowany IPET. Dlatego pierwszy raz tego typu diagnozę opracowuje się przed skonstruowaniem takiego programu. Daty są tu zatem sztywno powiązane z terminami przygotowania IPET-u:
- do 30 września, gdy uczeń rozpoczyna od 1 września edukację przedszkolną lub szkolną,
- do 30 dni od doręczenia do przedszkola lub szkoły orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
- Sprawdzenie, czy realizacja IPET-u przynosi zamierzone skutki.
