STAN PRAWNY NA 20 GRUDNIA 2023

Karta nauczyciela zawiesza szereg rozwiązań szczególnych wobec powszechnego prawa pracy, właściwych tylko dla pracy nauczycieli. Jedną z takich kwestii  są godziny ponadwymiarowe nauczycieli. Co ważne, przepisy dotyczące przyznawania godzin ponadwymiarowych nauczycielom szkół ponadpodstawowych w roku szkolnym 2023/2024 zostały zmodyfikowane.

Regulacje prawne dotyczące godzin ponadwymiarowych w szkołach

Przepisy w tej kwestii zostały uregulowane w art. 35 KN, według którego w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością. Ich liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

O ile zatem godziny zastępstw doraźnych mogą być przydzielane nauczycielom dowolnie, niezależnie od posiadanych przez nauczycieli kwalifikacji, tak w przypadku godzin ponadwymiarowych ustawodawca zastrzega, że godziny te przydzielane są nauczycielom zgodnie z ich specjalnością. Oznacza to, że nauczyciel, który ma je realizować, musi mieć kwalifikacje wymagane zgodne z przepisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Wymóg posiadania odpowiednich kwalifikacji wynika z faktu, że godziny ponadwymiarowe mają służyć realizacji programu nauczania, o czym wprost stanowi art. 35 ust. 1 KN. W tym zakresie godziny ponadwymiarowe różnią się istotnie od godzin zastępstw doraźnych (Karta nauczyciela nie wskazuje, aby w trakcie zastępstw program nauczania musiał być realizowany). Wymóg przydzielania godzin zgodnie ze specjalnością nauczyciela nie ma zatem zastosowania do godzin doraźnych zastępstw. Wynika to z faktu, że w przypadku nagłej konieczności zorganizowania zastępstwa dyrektor może nie mieć możliwości powierzenia zajęć osobie, która ma kwalifikacje do realizacji godzin zgodnie z programem. Ponadto sam cel, jakim jest zapewnienie opieki uczniom, da się osiągnąć, przydzielając pracę dowolnemu nauczycielowi.

Godziny ponadwymiarowe a program nauczania