Wraz ze spadkiem temperatury i zmniejszeniem dziennego światła w trakcie dnia wiele osób odczuwa obniżenie nastroju. Od listopada do lutego w naszej strefie klimatycznej dominuje deszczowa (już rzadziej śnieżna) i ponura pogoda. W takich warunkach łatwo o utratę motywacji i pogorszone samopoczucie. Jednak to, co dla jednych jest tylko przejściową chandrą, dla innych może być nawracającym zaburzeniem zdrowia psychicznego, znanym jako SAD.

W języku polskim „jesienna chandra”, a w języku angielskim winter blues oznaczają stan przygnębienia i przeciążenia, którego doświadcza część osób podczas zimnych i ciemnych miesięcy. Uczucie smutku jest wówczas uciążliwe i nieprzyjemne, jednak nie zaburza codziennego funkcjonowania, nie powoduje klinicznego cierpienia i nie jest przewlekłe – smutek czy rozdrażnienie mogą się pojawiać, podobnie jak zmęczenie, lecz większość osób odczuwających sezonową chandrę radzi sobie z nią (np. poprzez zmianę diety albo zaangażowanie się w sport czy hobby).

Z kolei tzw. depresja sezonowa to kliniczne zaburzenie zdrowia psychicznego, sklasyfikowane w podręczniku DSM-V. Podręcznik nie wskazuje na osobną jednostkę chorobową, ale jednym z uszczegółowień dotyczących nawracającego zaburzenia depresyjnego jest dopisek „z przebiegiem sezonowym”. Tę kategorię stosuje się wówczas, gdy istnieje wyraźny związek między pojawieniem się objawów epizodu depresyjnego a rozpoczęciem pory roku, np. jesieni lub zimy. Właśnie te nawracające epizody z – często atypowymi – objawami depresji określane są jako SAD (ang. seasonal affective disorder).

Jak objawia się SAD?

Objawy SAD z jednej strony przypominają epizod depresyjny, pojawiający się bez przebiegu sezonowego, a z drugiej mogą spełniać cechy tzw. rozpoznania atypowego. Osoby doświadczające sezonowego obniżenia nastroju zgłaszają m.in.:

• utrzymujący się obniżony nastrój,
• utratę przyjemności z dotychczas wykonywanych czynności i pasji,
• brak motywacji i apatię,
• rozdrażnienie,
• większą płaczliwość,
• wycofanie społeczne,
• zmniejszony popęd płciowy,
• uczucie niepokoju.

Wszystkie te symptomy są typowe dla obrazu epizodu depresyjnego pojawiającego się w dużym zaburzeniu depresyjnym. Natomiast w przypadku SAD występują także takie objawy, które świadczą o atypowym charakterze tej trudności. Osoba zmagająca się z sezonową depresją może odczuwać dużą senność w ciągu dnia, spać dłużej niż ma w zwyczaju i mieć duży problem z tym, żeby wstać rano.

Ważne!
Dodatkowo charakterystycznym symptomem SAD jest tzw. głód węglowodanowy, czyli zwiększony apetyt na jedzenie o dużej zawartości węglowodanów. Osoby borykające się z SAD mogą przybierać na wadze w czasie epizodu depresyjnego.