STAN PRAWNY NA 11 GRUDNIA 2023

Zdarza się, że pracownicy przedszkola odmawiają wykonania polecenia służbowego z powodu stanu zdrowia. Czy w takiej sytuacji dyrektor placówki ma możliwość skierowania pracownika na badanie kontrolne? Co mówią na ten temat przepisy?

Podstawa prawna wykonywania poleceń służbowych

Obowiązek wykonywania poleceń służbowych wynika z art. 100 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Umowa o pracę wskazuje charakter wykonywanej pracy, dlatego polecenie służbowe wydane pracownikowi przez dyrektora musi się mieścić w charakterze zadań przywołanych w umowie o pracę. Nie można więc nakazać nauczycielowi wykonywania zadań właściwych np. dla sekretarza placówki (przyjmowanie korespondencji), gdyż charakter pracy nauczyciela wymaga od niego wykonywania zadań związanych z wychowaniem, nauką i opieką. O ile można powierzyć pracownikowi obsługi zadanie związane z chwilową opieką nad wychowankami, np. w trakcie przekazywania ich rodzicom, o tyle nie jest możliwe nakazanie w drodze polecenia służbowego – co wydaje się nader oczywiste – wykonywania temu pracownikowi pracy dydaktycznej. Na przeszkodzie stoją tu także kwalifikacje, ale nawet zakładając, że pracownik administracji i obsługi je posiada, lecz nie pracuje aktywnie w zawodzie nauczyciela, to o wykonywaniu zadań związanych z pracą nauczycielską nie mówi umowa, w związku z czym przydzielenie ich w drodze polecenia służbowego jest niedopuszczalne.

Odmowa wykonania polecenia – stan zdrowia

Może się jednak zdarzyć, że pracownik odmówi wykonania polecenia służbowego, nawet jeżeli nie ma ku temu ważnych powodów, tzn. nie istnieją okoliczności uzasadniające konieczność odmowy. W przypadku pracowników niepedagogicznych dyrektor może w takiej sytuacji zastosować regulację art. 52 § 1 pkt 1 k.p., w świetle której pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Niewykonanie polecenia służbowego może być bowiem traktowane jako tego rodzaju naruszenie. Jednak nie dzieje się tak w każdym przypadku. Wszystko zależy od wagi naruszenia, czyli tego, jakie zadanie nie zostało wykonane. Nieposprzątanie na biurku nie jest tak istotne, jak niezajęcie się dzieckiem w szatni do czasu, aż przyjdą po niego rodzice. Konsekwencje niewykonania tych poleceń mogą być diametralnie różne, stąd też ocena stopnia zawinienia przez pracownika jego podstawowych obowiązków służbowych musi być dokonywana w każdym przypadku indywidualnie. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 2 października 2018 r. (I PK 127/17) zauważył, że: