STAN PRAWNY NA 1 GRUDNIA 2023
Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nazywana „ustawą Kamilka” od imienia chłopca, który zmarł w wyniku maltretowania przez ojczyma, weszła w życie 29 sierpnia br. Jej głównym celem jest wzmocnienie ochrony dzieci przed przemocą. Wprowadzone przepisy przewidują m.in. obowiązek analizy najpoważniejszych przypadków przemocy w rodzinie, wdrożenie standardów ochrony dzieci i wprowadzenie kwestionariusza oceny ryzyka dla służb. Jakie obowiązki nowe regulacje nakładają na dyrektorów placówek oświatowych?
Przemoc doświadczana w dzieciństwie – zarówno w domu, jak i w placówkach oświatowych, w których dziecko zdobywa wiedzę i umiejętności czy spędza swój czas wolny – odbija się na całym jego życiu. Nawet jeżeli nie doświadcza ono krzywdzenia bezpośrednio, a jedynie jest niemym obserwatorem przemocy, wpływa to na jego sposób myślenia, przenoszenie wzorców postępowania w życiu dorosłym czy wpisywanie w odgrywanie niekorzystnej roli grupowej. Co więcej, niewątpliwie zagraża to jego zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Nagłaśniane przez media przypadki znęcania się nad dziećmi, w tym niedawna sprawa zakatowanego przez ojczyma ośmioletniego Kamila z Częstochowy, dobitnie wskazują, że dotychczasowe procedury, które nakazują dostrzeżenie problemu przemocy oraz odpowiedniego zareagowania na jej przejawy, są niedostateczne. W związku z tym opracowano zmiany w prawie mające zapewnić wyższe standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
Cel nowelizacji przepisów
Celem wydania omawianej Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie standardów określających zasady ochrony małoletnich przed zjawiskiem przemocy. Służyć one mają nie tylko wprowadzeniu procedur związanych z rozpoznawaniem przejawów przemocy i adekwatnego reagowania na nie, lecz także wdrożeniu zasad, które w skuteczny sposób będą przeciwdziałały zatrudnianiu do pracy z dziećmi osób wcześniej karanych za stosowanie przemocy. Nowe standardy wymuszają na placówce oświatowej wyznaczenie osób odpowiedzialnych za każdy z etapów przeprowadzanych procedur.
Warto podkreślić, że z nowymi przepisami musi zostać zapoznana cała społeczność przedszkolna – zarówno nauczyciele, pracownicy administracyjni, jak i dzieci oraz ich rodzice. Ma to na celu wzmocnienie potencjału reakcji na niedozwolone czyny i zwiększenie wrażliwości na krzywdzenie dzieci. Wprowadzenie stosownych procedur podwyższa ponadto przewidywalność ponoszonych skutków za brak przestrzegania obligatoryjnych zasad.
Ważne! Za niewywiązanie się z obowiązku posiadania standardów ochrony małoletnich nowe przepisy przewidują karę finansową w wysokości 1000 zł. Ma to przeciwdziałać rozproszeniu odpowiedzialności, do którego bardzo często dochodzi obecnie.
Kogo dotyczą nowe przepisy?
Zakres podmiotów odpowiedzialnych za wprowadzenie i realizację standardów ochrony małoletnich jest bardzo szeroki. Obejmuje on zarówno placówki publiczne, jak i prywatne, i dotyczy nie tylko przedszkoli oraz szkół na wszystkich etapach edukacyjnych i realizujących wszystkie rodzaje kształcenia, lecz także placówek opiekuńczych i wychowawczych. Co ciekawe, do posiadania i przestrzegania procedur są również zobowiązani organizatorzy wypoczynku dzieci i młodzieży – obozów, kolonii i półkolonii. Ponieważ ze statystyk wiadomo, że do krzywdzenia dzieci dochodzi też na zajęciach pozalekcyjnych, do przestrzegania nowych przepisów zobowiązani są ponadto realizatorzy zajęć pozaszkolnych niezależnie od przedmiotu podejmowanych działań – sportowych, religijnych, artystycznych, związanych z rozwijaniem zainteresowań przez dzieci itp.
Nowe obowiązki dyrektora przedszkola
Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadza:
