STAN PRAWNY NA 13 GRUDNIA 2024

Przewidziana w przepisach prawa oświatowego instytucja indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego pozwala dzieciom, których stan zdrowia utrudnia lub uniemożliwia uczęszczanie do przedszkola, realizowanie programu wychowania przedszkolnego w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem. Zwykle odbywa się to w domu rodzinnym dziecka. Na jakich zasadach należy organizować w przedszkolach tego typu zajęcia?

Podstawa prawna organizacji nauczania indywidualnego

Przepis art. 127 ust. 2 Prawa oświatowego wskazuje, że indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym obejmuje się dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie m.in. do przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej. Natomiast szczegółowe zasady realizowania ww. obowiązku określa wydane na podstawie art. 127 ust. 20 tego aktu Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.

Nauczanie indywidualne – na podstawie orzeczenia

Rozporządzenie przewiduje, że indywidualne przygotowanie przedszkolne organizuje się na czas określony, wskazany w orzeczeniu o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. Orzeczenia wydawane są na podstawie i w trybie określonym w Rozporządzeniu MEN z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. W § 14 tego aktu możemy przeczytać, że wydaje się je dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola. W orzeczeniu zespół specjalistów poradni psychologiczno-pedagogicznej powinien określić:

• ograniczenia w funkcjonowaniu dziecka wynikające z przebiegu choroby lub procesu terapeutycznego,
• okres, w jakim zachodzi potrzeba indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
• zalecane, w zależności od potrzeb, warunki i formy wsparcia umożliwiające realizację indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka, w tym warunki rozwijania jego potencjalnych możliwości i mocnych stron,
• zalecane działania sprzyjające integracji dziecka ze środowiskiem przedszkolnym oraz ułatwiające powrót dziecka do przedszkola,
• zalecane, w zależności od potrzeb, cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku i, w zależności od potrzeb, jego rodzicom, przez przedszkole oraz poradnię, wraz ze wskazaniem zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Orzeczenie wydawane jest na okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż 1 rok szkolny.

Ważne! Dyrektor powinien zadbać o to, aby indywidualne przygotowanie przedszkolne organizowane było w sposób zapewniający wykonanie zaleceń określonych w orzeczeniu wydanym przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną. W związku z tym, biorąc pod uwagę tryb pracy danego przedszkola, dyrektor powinien określić, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, zakres i czas prowadzenia zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego (odpowiednie ustalenia powinny znaleźć odzwierciedlenie w arkuszu organizacji przedszkola). Określając zakres czasu prowadzenia zajęć, dyrektor powinien zasięgnąć opinii rodziców dziecka.

Osoby prowadzące zajęcia

Przepisy Rozporządzenia w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży wskazują, że zajęcia z indywidualnego przygotowania przedszkolnego powinny być prowadzone z dzieckiem przez jednego nauczyciela lub dwóch nauczycieli odpowiednio przedszkola, szkoły podstawowej lub prowadzących zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego, którym dyrektor powierzy prowadzenie tych zajęć. W uzasadnionych przypadkach (przepisy nie wskazują, jakie są to przypadki, w związku z czym należy pamiętać, aby decyzja o tym nie wpłynęła na wykonanie zaleceń określonych w orzeczeniu) dyrektor może powierzyć prowadzenie zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego nauczycielowi zatrudnionemu w innym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole. Daje to możliwość zapewnienia dziecku objętemu zajęciami indywidualnymi odpowiedniej opieki, pozwalającej na realizację zaleceń określonych w orzeczeniu, jeżeli np. w danym przedszkolu takie osoby nie są zatrudnione na stałe.

Co do zasady zajęcia nauczania indywidualnego powinny być realizowane przez nauczycieli w ramach ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, o którym mowa w art. 42 ust. 3 Karty nauczyciela. W efekcie nauczyciele, którzy z różnych względów realizują pensum w ograniczonym wymiarze, mają możliwość uzupełnienia swojego pensum godzinami nauczania indywidualnego. Najlepszym na to sposobem jest zastosowanie porozumienia zmieniającego treść umowy o pracę w zakresie wymiaru zatrudnienia, przy czym należy uwzględnić planowany czas trwania zajęć indywidualnych określony w orzeczeniu. Porozumienie powinno zwiększać pensum nauczyciela na ten właśnie okres, po czym po ich zakończeniu powinno powrócić do stanu sprzed przyznania dodatkowych godzin. W sytuacji gdy nauczyciel był dotychczas zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć, lecz w kolejnym roku szkolnym będzie brakowało dla niego godzin, możliwe jest wyrównanie różnicy godzinami zajęć indywidualnego nauczania bez dokonywania zmian w umowie o pracę bądź akcie mianowania. W takim jednak przypadku, jeżeli po zakończeniu indywidualnego nauczania dla nauczyciela brak będzie w dalszym ciągu godzin do pełnego pensum, konieczne stanie się obniżenie wymiaru zatrudnienia lub rozwiązanie stosunku pracy zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

Fakt realizowania nauczania indywidualnego w ramach pensum ma znaczenie także dla nauczycieli, którzy pozostają zatrudnieni w pełnym wymiarze. Przyznając takim nauczycielom obowiązki związane z prowadzeniem indywidualnego nauczania, należy posłużyć się mechanizmem przyznawania godzin ponadwymiarowych