STAN PRAWNY NA 8 LISTOPADA 2023

Jakie działania może podjąć przedszkole niepubliczne w sytuacji, gdy gmina wstrzyma przekazywanie jej dotacji pod pretekstem wykrycia nieprawidłowości? Czy takie postępowanie gminy jest zgodne z obowiązującym prawem? Kluczowa w tej materii Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych wskazuje sytuacje, w których wypłacanie dotacji może zostać wstrzymane, ale czy przepisy te obejmują również przedszkola niepubliczne?

Organy nadzorcze

Istnieje sporo organów kontrolnych i nadzorczych, których działania dotyczą pracy przedszkoli niepublicznych. Przedszkola mogą być kontrolowane przez organy inspekcji sanitarnej, straż pożarną czy policję. W zakresie spraw finansowych takim podmiotem nadzorczym jest organ prowadzący, sprawujący – zgodnie z art. 57 ust. 1 Prawa oświatowego – nadzór w zakresie spraw finansowych i administracyjnych. Taki nadzór w przedszkolu niepublicznym przebiega jednak często w sposób niezauważalny dla przedszkola, zwłaszcza w przypadku, gdy osoba prowadząca jest jednocześnie dyrektorem przedszkola, a więc decyduje o przeznaczeniu środków finansowych pozyskiwanych przez niepubliczną jednostkę.

Z punktu widzenia przedszkola ważniejsze są zatem kontrole sprawowane przez gminę, a więc przez organ dotujący, badający prawidłowość uzyskania i wykorzystania dotacji. Pamiętać jednak należy, że sama gmina również jest podmiotem podlegającym kontroli, przy czym organów, które mogą gminie zarzucić nieprawidłowości przy wypłacie dotacji, też jest kilka. Mogą to być Najwyższa Izba Kontroli czy organy kontroli skarbowej.

Nieprawidłowości w naliczaniu i wypłacaniu dotacji

Spotkać się można z praktyką wstrzymywania przez gminy wypłaty dotacji, czy nawet żądaniem jej zwrotu w sytuacji, gdy Izba Skarbowa wykryła po stronie gminy nieprawidłowości przy obliczeniu i wypłaceniu dotacji. Mogą one wynikać z różnych przyczyn, w tym z błędnego ustalenia liczby wychowanków. Zgodnie z art. 17 ust. 3 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych regulacją najczęściej wykorzystywaną do wypłacania dotacji dla niepublicznych przedszkoli jest ta, która mówi, że niepubliczne przedszkole niebędące przedszkolem specjalnym otrzymuje na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości równej 75 proc. podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy.

Przepis ten odwołuje się do pojęcia podstawowej kwoty dotacji, o której mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Stosownie do tej regulacji przez podstawową kwotę dotacji należy rozumieć kwotę wydatków bieżących zaplanowanych na rok budżetowy na prowadzenie przez gminę przedszkoli, z wyłączeniem przedszkoli specjalnych i przedszkoli, w których zaplanowane wydatki bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przekraczają 50 proc. ich zaplanowanych wydatków bieżących, pomniejszonych o:

• zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w tych przedszkolach, stanowiące dochody budżetu gminy,
• zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za wyżywienie w tych przedszkolach, stanowiące dochody budżetu gminy,
• sumę iloczynów odpowiednich kwot przewidzianych na rok budżetowy w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na uczniów niepełnosprawnych z danymi rodzajami niepełnosprawności w przedszkolach oraz statystycznej liczby uczniów niepełnosprawnych z danymi rodzajami niepełnosprawności w tych przedszkolach,
• zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy wydatki bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej na prowadzenie tych przedszkoli,