STAN PRAWNY NA 1 LISTOPADA 2023

Od 1 września 2022 r. obowiązują nowe regulacje dotyczące awansu zawodowego. Zmiany w procedurze awansowej są bardzo duże. Zlikwidowane zostały stopnie awansu nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy, w miejsce których wprowadzono pojęcie nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu. 

Stosownie do art. 9ca ust. 1 Karty nauczyciela nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego, zwany w Ustawie „nauczycielem początkującym”, zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami, odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze trzech lat i dziewięciu miesięcy, i w tym czasie jest dwukrotnie oceniany. Jeżeli jednak będzie odbywał dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela, wówczas w tym czasie zostanie oceniony trzeci raz. Przykładowo, zgodnie z art. 9fa ust. 11 KN, nauczyciel, który uzyskał negatywną opinię o przeprowadzonych zajęciach oraz nie złożył wniosku o ponowne przeprowadzenie zajęć lub po ponownym przeprowadzeniu obserwowanych zajęć kolejny raz otrzymał negatywną opinię, odbywa dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i dziewięciu miesięcy. Tak więc Karta nauczyciela przewiduje wyraźne powiązanie procedury awansu zawodowego z procedurą oceny pracy, natomiast sama procedura oceny nie różni się w zależności od tego, czy jest to ocena dokonywana w związku z awansem zawodowym, czy też przykładowo na wniosek nauczyciela, który zamierza startować w konkursie na stanowisko dyrektora i z przyczyn formalnych jest mu potrzebna aktualna ocena pracy. 

Jak liczyć staż pracy?

W związku z obecnymi zmianami wiele osób zastanawia się, ile stażu pracy, liczonego do okresu wymaganego do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego, należy doliczyć nauczycielowi początkującemu. Zwróćmy uwagę na treść art. 9 przepisów przejściowych, czyli Ustawę z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z tą regulacją wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego złożone i nierozpatrzone przed 1 września 2022 r. pozostawia się bez rozpatrzenia. Tacy nauczyciele stają się zatem nauczycielami początkującymi. Co się dzieje z ich stażem? Czy mają od początku zaczynać całą procedurę awansu zawodowego, czyli od 1 września 2022 r. rozpoczyna bieg okres trzech lat i dziewięciu miesięcy, niezbędny do tego, aby uzyskali stopień nauczyciela mianowanego? Takie rozwiązanie intuicyjnie wydaje się dopuszczalne – jeżeli reforma awansu zawodowego weszła w życie od 1 września 2022 r. i od tej daty w Karcie nauczyciela pojawiły się przepisy dotyczące długości przygotowania do zawodu nauczyciela, to nie ma podstaw, aby do niego zaliczyć czas pracy nauczyciela przed tą datą. Takie rozwiązanie powodowałoby jednak, że dotychczasowy staż nauczyciela przepadałby bezpowrotnie. Nie jest to zatem sytuacja korzystna dla nauczycieli. Dlatego też w takim wypadku zastosowanie mają przepisy przejściowe. Na podstawie art. 10 ust. 6 tych przepisów nauczycielom kontraktowym, którzy do 31 sierpnia 2027 r. nie uzyskają stopnia nauczyciela mianowanego, według przepisów dotychczasowych, oraz nauczycielom, którzy do 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskali stopnia nauczyciela kontraktowego (więc nauczycielom stażystom lub bez stopnia awansu), do okresu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela wlicza się okres dotychczasowego zatrudnienia nauczyciela w szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami, z wyłączeniem okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego.

Ważne! Należy zatem zaliczyć stażyście lub nauczycielowi, który nie rozpoczął stażu na wyższy stopień awansu, dotychczasowy okres zatrudnienia w szkole. Trzeba jednak wziąć pod uwagę jedno zastrzeżenie – jeżeli przygotowanie do zawodu nauczyciela jest odbywane w wymiarze trzech lat i dziewięciu miesięcy, to okres wliczany do okresu przygotowania do zawodu nauczyciela nie może być dłuższy niż trzy lata.