Z obowiązkami dyrektorów i nauczycieli powszechnie kojarzona jest zasada zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez poradnię. Nie oznacza to jednak, że pracownicy oświaty nie mają obowiązku reagować na przejawy przemocy wobec ucznia, do której dochodzi poza siedzibą poradni.

Podstawa prawna (stan prawny na 6 października 2023):

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.),
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1798 ze zm.).

W przypadku dyrektora zastosowanie ma tu art. 68 ust. 1 pkt 6 Prawa oświatowego, zgodnie z którym wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez poradnię. Odpowiednikiem tej regulacji, ale dotyczącym nauczycieli, jest art. 6 pkt 1 Karty nauczyciela. Przepis ten wskazuje, że nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez poradnię.

Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom

Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa uczniom dotyczy zatem zarówno dyrektora, jak i zatrudnionych w poradni specjalistów, aczkolwiek z przywołanych regulacji wynika wprost wyłącznie obowiązek zapewnienia tego bezpieczeństwa w czasie zajęć organizowanych przez poradnię. Formalnie nie są to przepisy nakazujące reagowanie na objawy przemocy wobec ucznia, do której miałoby dochodzić poza placówką. Oczywiście nie oznacza to, że pracownicy oświaty w ogóle nie mają obowiązku reagować w takich przypadkach, a jedynie, że nie został on wyraźnie sformułowany w przepisach oświatowych. Co jednak istotne – wynika on z innych aktów prawnych.

Należy tu zwrócić uwagę na art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego, który w § 1 stanowi, że każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. W § 2 tej regulacji wskazano przykładowy katalog podmiotów, na których ciąży obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego – mowa w nim przede wszystkim o urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi. Przepis ten wymienia zatem wprost placówki oświatowe jako podmioty obowiązane do zawiadomienia sądu rodzinnego. Powyższą regulację należy odczytywać w kontekście przepisów art. 68 ust. 1 pkt 1 Prawa oświatowego