STAN PRAWNY NA 2 PAŹDZIERNIKA 2023
Z obowiązkami dyrektorów i nauczycieli powszechnie kojarzona jest zasada zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, niezależnie od tego, czy zajęcia te są prowadzone na terenie jednostki, czy też obejmują, np. organizowane przez szkoły wycieczki. Nie oznacza to jednak, że pracownicy oświaty nie mają obowiązku reagować na przejawy przemocy wobec ucznia, do której dochodzi poza szkołą.
W przypadku dyrektora zastosowanie ma tu art. 68 ust. 1 pkt 6 Prawa oświatowego, zgodnie z którym dyrektor wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Odpowiednikiem tej regulacji, ale dotyczącym nauczycieli, jest art. 6 pkt 1 Karty nauczyciela. Przepis ten wskazuje, że nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa uczniom dotyczy zatem zarówno dyrektora, jak i nauczycieli, aczkolwiek z przywołanych regulacji wynika wprost wyłącznie obowiązek zapewnienia tego bezpieczeństwa w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Formalnie nie są to przepisy nakazujące reagowanie na objawy przemocy wobec ucznia, do której miałoby dochodzić poza szkołą. Oczywiście nie oznacza to, że pracownicy oświaty w ogóle nie mają obowiązku reagować w takich przypadkach, a jedynie, że nie został on wyraźnie sformułowany w przepisach oświatowych. Co jednak istotne – wynika on z innych aktów prawnych.
Należy tu zwrócić uwagę na art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego, który w § 1 stanowi, że każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. W § 2 tej regulacji wskazano przykładowy katalog podmiotów, na których ciąży obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego – mowa w nim przede wszystkim o urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi. Przepis ten wymienia zatem wprost placówki oświatowe jako podmioty obowiązane do zawiadomienia sądu rodzinnego. Powyższą regulację należy odczytywać w kontekście przepisów art. 68 ust. 1 pkt 1 Prawa oświatowego, zgodnie z którym to dyrektor jest osobą reprezentującą szkołę na zewnątrz. Złożenie stosownego zawiadomienia będzie wobec tego należało właśnie do dyrektora placówki.
