STAN PRAWNY NA 25 LIPCA 2024

Jednym z rozwiązań wykorzystywanych przez nauczycieli planujących wcześniejsze zakończenie kariery jest nauczycielskie świadczenie kompensacyjne wypłacane na podobnych zasadach co tzw. emerytury pomostowe. Od 1 września 2024 r. obejmą one także nauczycieli zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Podstawa prawna do przyznania świadczenia kompensacyjnego

Świadczenia kompensacyjne przyznawane są na podstawie Ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Zgodnie z art. 3 tego aktu prawo do świadczenia mają nauczyciele zatrudnieni w:

• publicznych i niepublicznych przedszkolach,
• publicznych i niepublicznych szkołach (z wyjątkiem niepublicznych szkół nieposiadających uprawnień szkoły publicznej i niepublicznych szkół artystycznych nieposiadających uprawnień publicznej szkoły artystycznej),
• publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i następujących placówkach:
• młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
• młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
• specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych,
• specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania,
• ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
• placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Powyższy katalog nauczycieli uprawnionych do świadczenia kompensacyjnego jest katalogiem zamkniętym, w rezultacie czego, jeżeli nauczyciel jest zatrudniony w innym typie jednostki oświatowej, nie będzie miał prawa do uzyskania świadczenia. Co równie istotne, przy obliczaniu okresu wykonywania pracy niezbędnego do uzyskania świadczenia, pod uwagę bierze się wyłącznie okres zatrudnienia w ww. jednostkach oświaty.

Ważne!
Dotychczas katalog ten nie obejmował nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych w tym w poradniach specjalistycznych. Stan ten ulegnie jednak zmianie 1 września 2024 r. wraz z wejściem w życie nowelizacji przepisów Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw.

Warunki konieczne do otrzymania świadczenia

Warunki, które musi spełnić nauczyciel planujący skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zostały określone w art. 4 Ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Zaliczamy do nich:

• odpowiedni wiek,
• odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy,
• obowiązek rozwiązania stosunku pracy.

Odnośnie wymaganego wieku warto zauważyć, że zgodnie z aktualnymi przepisami – w zależności od tego, kiedy planujemy skorzystać ze świadczenia, wymagany wiek będzie się nieco różnił. Osoby planujące skorzystanie ze świadczenia w kolejnych latach muszą liczyć się z tym, że będą mogły to uczynić w późniejszym wieku, niż nauczyciele korzystający ze świadczenia obecnie. Analogicznie jak w przypadku wieku emerytalnego, kobiety mogą skorzystać ze świadczenia wcześniej niż mężczyźni. 

Wymagany wiek do skorzystania ze świadczenia kompensacyjnego