STAN PRAWNY NA 12 WRZEŚNIA 2023    

Obowiązujące przepisy umożliwiają zatrudnianie w przedszkolach w określonych sytuacjach nie tylko nauczycieli nieposiadających odpowiednich kwalifikacji, lecz także osoby niebędące nauczycielami. Jakie warunki należy spełnić, aby móc zatrudnić w placówce taką osobę?

Kwalifikacje nauczycielskie określone zostały w Rozporządzeniu MEN z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Co do zasady więc, aby uzyskać status nauczyciela, należy wymogi stawiane w tym akcie spełniać. Dla zajmowania stanowiska nauczyciela przedszkola wystarczające jest ukończenie studiów pierwszego stopnia na dowolnym kierunku (specjalności) oraz studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie prowadzonych zajęć, a także posiadanie przygotowania pedagogicznego (§ 4 ust. 1 pkt 2 lit. c Rozporządzenia). Przez przygotowanie pedagogiczne, zgodnie z § 2 pkt 2 Rozporządzenia, należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia, oraz pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin.

Nauczyciele bez kwalifikacji

Zarówno Prawo oświatowe, jak i Karta nauczyciela umożliwiają zatrudnienie do prowadzenia zajęć osób, które nie posiadają przywołanych kwalifikacji. Art. 10 ust. 8 KN mówi, że nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków, o których mowa w ust. 5 pkt 2–5, a w myśl tych regulacji nauczyciel:

• posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
• ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych,
• nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne,
• nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3, w okresie trzech lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4,
• posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska.

Od konieczności spełnienia tych warunków istnieje wszak wyjątek, ujęty w art. 10 ust. 9 KN. W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie spełnia warunku wymienionego w ust. 5 pkt 5, czyli konieczności posiadania wymaganych kwalifikacji.