STAN PRAWNY NA 28 KWIETNIA 2023 Weryfikacja adresu zamieszkania podczas rekrutacji Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, autor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz licznych publikacji z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy, finansów publicznych i funkcjonowania samorządu terytorialnego, uznany prelegent i szkoleniowiec, wykładowca toruńskiej i bydgoskiej Wyższej Szkoły Bankowej, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, przez lata tworzył trzon Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego W związku z rozpoczęciem zapisów dzieci do klasy I szkoły rejonowej rodzice wypełniają zgłoszenie oraz oświadczenie o miejscu zamieszkania. Wśród rodziców mogą się znaleźć osoby, które są w stanie podać fałszywy adres zamieszkania nawet w oświadczeniu, aby dostać się do wybranej szkoły. Czy możemy od rodziców wymagać np. do wglądu umowy najmu lub oświadczenia od właściciela mieszkania, że dziecko pod danym adresem faktycznie mieszka? Czy jest jakiś przepis, który nam to uniemożliwia? Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.). Nie ma regulacji, które pozwalałyby zweryfikować podany przez rodziców adres zamieszkania. Zgodnie z art. 151 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe zgłoszenie kandydata do szkoły zawiera: • imię, nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL kandydata, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, • imiona i nazwiska rodziców kandydata, • adres poczty elektronicznej i numery telefonów rodziców kandydata – o ile je posiadają. Według ust. 2 do zgłoszenia dołącza się oświadczenie o miejscu zamieszkania rodziców kandydata i kandydata. Stosownie do ust. 3 oświadczenie, o którym mowa w ust. 2, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Tak więc oświadczenie o miejscu zamieszkania składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej. Niestety ani komisja rekrutacyjna, ani dyrektor nie zostali wyposażeni w żadne prawne możliwości sprawdzenia zgodności z prawdą składanego oświadczenia o miejscu zamieszkania. Na podstawie art. 150 ust. 7 Prawa oświatowego przewodniczący komisji rekrutacyjnej może żądać dokumentów potwierdzających okoliczności zawarte w oświadczeniach, o których mowa w ust. 2, w terminie wyznaczonym przez przewodniczącego, lub może zwrócić się do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydata o potwierdzenie tych okoliczności. Co jednak istotne, w ust. 2 zawarte są oświadczenia dotyczące przykładowo wielodzietności rodziny kandydata czy o dochodzie na osobę w rodzinie kandydata. Informacja o miejscu zamieszkania kandydata udzielana jest na podstawie ust. 1, więc przewodniczący komisji rekrutacyjnej nie ma prawa zwrócić się do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o potwierdzenie tej okoliczności. Mamy tu zatem faktycznie lukę w prawie, natomiast podkreślić należy, że nie jest dopuszczalne żądanie wglądu w umowę najmu czy oświadczenia właściciela mieszkania. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.