Parki Scenariusz zajęć przedszkolnych dla dzieci w wieku sześciu lat Opracowała: Natalia Pośpiech, nauczycielka wychowania przedszkolnego, podchodząca do nauczania w sposób innowacyjny, terapeutka Integracji Sensorycznej, terapeutka ręki, trenerka TUS, trenerka drużyn Destination Imagination w międzynarodowym projekcie edukacyjnym, autorka konkursów i gier terenowych, propagatorka Pozytywnej Dyscypliny i twórczego rozwiązywania problemów, koordynatorka wielu konkursów oraz projektów edukacyjnych Cele ogólne: • poznanie wartości oraz norm odnoszących się do środowiska przyrodniczego, • wzbogacenie wiedzy dzieci o środowisku przyrodniczym, • kształtowanie właściwej postawy wobec przyrody, • zdobywanie wiedzy na temat znaczenia zieleni w życiu człowieka i w przyrodzie, • rozwijanie zainteresowań przyrodniczych, • uwrażliwienie na potrzebę ochrony zasobów przyrody. Cele szczegółowe – dziecko: • w obszarze fizycznym: o uczestniczy w zabawach ruchowych, o tworzy interpretację ruchową do muzyki, o aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, o rozwija ogólną sprawność ruchową, o czuje własne ciało. • w obszarze emocjonalnym: o czuje potrzebę pomocy przyrodzie, o czuje empatię do zwierząt i roślin, o wyraża zadowolenie z dobrze wykonanej pracy, o wypowiada się na temat swoich odczuć, o wykazuje się inwencją twórczą i odwagą w prezentowaniu efektów własnej pracy; • w obszarze społecznym: o obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe, o współpracuje w grupie, o przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej, o komunikuje się z dziećmi oraz osobami dorosłymi, o uważnie słucha i rozumie polecenia nauczyciela, o współpracuje w grupie; • w obszarze poznawczym: o wie, czym są parki narodowe, o zna rodzaje parków, o zna litery, o słucha dźwięków lasu, o rozpoznaje głosy lasu, o przelicza w zakresie 10, o zna nazwy zwierząt leśnych, o wie, jak obliczyć wiek drzewa, o rozumie słuszność powstawania parków narodowych, o zna kardynalny i porządkowy aspekt liczb, o wie, jak należy zachowywać się w parku narodowym, o umie przyporządkować drzewo do pory roku, o doskonali umiejętność koncentracji, o uważnie słucha zagadek i treści utworów literackich, o rozwija pamięć, o odpowiada na pytania, o ćwiczy myślenie dywergencyjne, o czyta obrazy, o czyta globalnie. Kompetencje kluczowe: • matematyczne, • w zakresie rozumienia i tworzenia informacji, • osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się, • w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej. Formy pracy: • z całą grupą, • indywidualna. Metody: • problemowa, • słowna, • działalności praktycznej. Pomoce dydaktyczne: • koc, krzesła, koperta, kartka z napisem PARK, tamburyno, taśma krawiecka, kalkula-tor. PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Imiona - przywitanie zabawą integracyjną Nauczyciel stawia na środku dywanu dwa krzesła oparciami do siebie, następnie przykrywa je kocem lub jakimś materiałem. Dzieli dzieci na dwie grupy. Dzieci z obu grup nie widzą się, siedzą po przeciwnych stronach obu krzeseł. Na sygnał nauczyciela wstaje w tym samym cza-sie jedno dziecko z każdej grupy. Wygrywa to, które po odwróceniu pierwsze wypowie imię osoby z przeciwka. Nauczyciel liczy punkty. Drużyna, która wygrała, otwiera kopertę leżącą na dywanie i wyciąga z niej kartkę z napisem PARK. Nauczyciel pyta dzieci: „Czy ktoś z was potrafi przeczytać ten wyraz? Tak, jest to wyraz PARK. O parkach będziemy dziś rozmawiać. Jakie znacie rodzaje parków?”. Dzieci podają przykłady, a nauczyciel prezentuje rodzaje par-ków na zdjęciach (załącznik nr 1). 2. Parki narodowe Nauczyciel mówi dalej: „Dziś skupimy się na parkach przyrodniczych, parkach, w których możemy spotkać rośliny, zwierzęta, piękne widoki. Niektóre z tych parków są wyjątkowe, ponieważ bardzo zależy nam na ich ochronie. Najwyższą i najskuteczniejszą formą ochrony przyrody jest tworzenie parków narodowych. Powstają one w miejscach, w których ingerencja człowieka była niewielka. „Spójrzcie, w parkach narodowych chronimy: zwierzęta, rośliny, ale także grzyby, jaskinie, skały, wodospady” (załącznik nr 2). „W parkach obowiązują zasady, których należy przestrzegać. Nie wolno budować fabryk, domów, prowadzić firm, płoszyć, chwytać i zabijać zwierząt, niszczyć gniazd, lęgowisk, kry-jówek. Można natomiast prowadzić w nich obserwacje przyrodnicze i badania naukowe, a także zajęcia edukacyjne dla dzieci i dorosłych. Można spacerować po wytyczonych szla-kach i ścieżkach turystycznych. W niektórych parkach wytyczone są także ścieżki rowerowe. Każdy park ma swoje logo – to taki znak rozpoznawczy. Możecie się z niego dowiedzieć, co stanowi symbol parku, z czego on słynie. Spójrzcie na tablicę: co pokazują nam symbole par-ków?” (załącznik nr 3). „W Polsce utworzono 23 parki narodowe. W każdym z nich można zobaczyć ich największe skarby, coś niezwykłego, charakterystycznego, co występuje tylko na ich obszarze i nigdzie więcej”. 3. Słuchanie wiersza Mali strażnicy przyrody (Jan Kasperkowiak) Dziś ekologia modne słowo, przyrodę wszyscy chcemy mieć zdrową. Jej strażnikami się ogłaszamy, od dziś przyrodzie my pomagamy. Gdy ktoś bezmyślnie papierek rzuci, musisz takiemu uwagę zwrócić. Nie można przecież bezkarnie śmiecić, to wiedzą nawet przedszkolne dzieci. Nie wolno łamać gałęzi drzew, bo pięknie płynie z nich ptasi śpiew. A kiedy bocian wróci z podróży, gniazdo niech znajdzie, na nie zasłużył. Pozwól dżdżownicy do ziemi wrócić, po co jej dzieci mają się smucić. Niech barwny motyl siada na kwiatach, żyje tak krótko, niech wolny lata. A zimą nakarm głodne ptaki, sikorki, wróble, wrony, szpaki. Powieś na drzewie karmnik mały, będą ci wiosną za to śpiewały. Choć ekolodzy jeszcze z nas mali, uczyć będziemy tego wandali. Matka natura nam wynagrodzi, jeśli z przyrodą będziemy w zgodzie. Nauczyciel pyta: • O jakim modnym słowie mówi wiersz? • Co należy zrobić, gdy widzimy, jak ktoś w parku rzuca na ziemię papierek? • Na co zasłużył bocian wracający z podróży? • Jak możemy dbać zimą o ptaki? 4. Oglądanie filmu edukacyjnego Nauczyciel wyświetla dzieciom film Ministerstwa Klimatu i Środowiska zamieszczony na kanale YouTube: Polskie Parki Narodowe – Po co istnieją? . Następnie pyta: • Czego dowiedzieliście się o parkach narodowych od pana żubra? • Czy pamiętacie, którego parku symbolem jest żubr? • Kto działa na rzecz parków i np. pomaga turystom? • Dzięki czemu można poruszać się po parku narodowym? • O czym szczególnie trzeba pamiętać podczas pobytu w parku? • Czy wszyscy przestrzegają zasad i przepisów w parku? • Kto pilnuje porządku w parku? 5. W parku – zabawa ruchowa Dzieci w rozsypce spacerują po dywanie (parku). Nauczyciel, zmieniając tempo gry na tam-burynie, mówi dzieciom, co mają robić: skaczą, biegają, maszerują, idą wolno, rozglądają się po parku, obserwują w ciszy żuczka idącego w trawie, patrzą przez lornetkę. 6. Przyrodnicze zagadki – zabawa ruchowa Dzieci idą po kole jedno za drugim. Nauczyciel czyta zagadki. Dzieci, które znają odpowiedź, podnoszą rękę: Z ostrych kłów to zwierzę słynie, przyjaźń z nim niepewna. Ona locha, on odyniec, świnka to ich krewna. (DZIK) Małe rude siostrzyczki ciągną w lesie patyczki, z których kopczyk powstanie, ciepłe, wspólne mieszkanie. Jak się zwie to siedlisko? To na pewno... (MROWISKO) Późną jesienią obrośnięty w tłuszczyk idzie przespać zimę gdzieś w tatrzańskiej puszczy. (NIEDŹWIEDŹ) Na parkowych ścieżkach wyprasza orzeszka, a kiedy dostanie, je go na śniadanie w dziupli w której mieszka. (WIEWIÓRKA) Bielak albo szarak, jest krewnym królika. Drapieżcy unika, bo zjadłby go zaraz. (ZAJĄC) Domem jego Białowieża już od czasów Piasta. Nazywają tego zwierza królem, no i basta! (ŻUBR) Świszcze w Tatrach, nie w orkiestrze, tam ma bowiem szerszą przestrzeń. (ŚWISTAK) Ma jak kaktus ostre kolce. Je owady w ciepłe noce. Gdy go lis chce złapać w gębę, zwija się w kolczasty kłębek. (JEŻ) On na głowie ma poroże, bez poroża żona łania. On poroże zrzucić może, które ma moc odrastania. (JELEŃ) Spotkasz te kwiaty na łąkach, rozpoznając po czerwonych pąkach. A kiedy płatki z nich opadają, czarne nasionka ich grzechotają. (MAKI) Żółte są jak kaczuszki i zielone mają nóżki. Na niejednej łące rosną, szukaj ich tam późną wiosną. (KACZEŃCE) Romantyczny biały kwiat obok liścia spoczywa i z tym liściem wielkim po stawie leniwie pływa. (LILIA WODNA) Kwiatka tego nazwa jest znana, bo kto nie widział ...pana? (TULIPAN) 7. Odgłosy lasu Nauczyciel włącza nagranie dźwięków lasu . Dzieci uważnie słuchają. Następnie opowiada: „Posłuchajcie, jakie tajemnice kryje stary las. Zamknijcie oczy i poczujcie, jakbyście byli teraz w lesie. Spróbujcie zapamiętać jak najwięcej, zwłaszcza to, jakie zwierzęta występowały w tym opowiadaniu”. Był sobie stary las, las, w którym żyły zwierzęta, latające i chodzące, duże i małe. Nocą latały w nim sowy i nietoperze, w dzień za to biegały wiewiórki i zające, sarny i jelenie. W lesie tym rosły wielkie drzewa pamiętające bardzo dawne czasy. Jednym z nich był wspaniały stary dąb, który miał potężne konary. W całym lesie znane były wszystkim pyszne dębowe żołędzie. Przybiegł dzik do dębu: – Chrum! Chrum! – żołędzie łyka. Rzekł mu dąb: – Pójdź dziczku do mojego kuzyna, buka, tam możesz bukowych orzeszków poszukać. Przydreptał borsuk, też chrupie żołędzie. Przyleciała wiewióreczka i mówi: – Grzybki na sęczkach drzew już posuszyłam. Teraz biorę na zapas trochę żołędzi i do dziupli zaniosę. Przyfrunęła sójka. Złapała żołędzie i chowa pod mchem. Będą jej potrzebne, nim wybierze się za morze. Stary lis także przyszedł przywitać się z dębem: – Witaj stary druhu, jak ci mija dzień? – Oj głowa boli niebywale, jakby ktoś młotkiem stukał, puk, puk, puk. Wnet wychylił się zza gałęzi dzięcioł. – Oj, przepraszam panie dębie, ja tu porządki pod korą panu robię, co by robaczki nie przeszkadzały tobie. Ale w nocy był już spokój. Dzięcioł poszedł spać. Za to pani sowa mądra głowa opowieści snuła piękne. Rozmów z dębem nie było końca, tacy to byli przyjaciele. Szumi las, opowiada swoje tajemnice. Jest jeszcze na naszej polskiej ziemi trochę takich prastarych lasów. Strzeżmy zatem tych, co pozostały, by nam jeszcze piękno i wiele przyjemności dały . Nauczyciel pyta: • Jakie zwierzęta występowały w opowiadaniu? • Dlaczego powinniśmy chronić stare lasy? 8. Otwieram wrota lasu i wypuszczam zwierzęta – zabawa muzyczno-ruchowa Dzieci poruszają się jak zwierzęta do melodii Lotu trzemiela Nikołaja Rimskiego-Korsakowa : • wypuszczam sowy na nocne łowy (dzieci fruwają), • wypuszczam osy, komary i motyle (dzieci latają), • wypuszczam węże (dzieci pełzają), • wypuszczam niedźwiedzie (dzieci chodzą ociężale), • wypuszczam jelenie (dzieci skaczą, robiąc wielkie susy), • wypuszczam zające i żaby (dzieci skaczą). 9. Ile masz lat dębie? – zabawa badawcza Nauczyciel opowiada dzieciom, w jaki sposób można się dowiedzieć, ile lat ma drzewo: „Wiek ściętego drzewa określa się na podstawie widocznych na pniu słojów. Roczny przyrost w naszym klimacie składa się z dwóch słojów. Wczesną wiosną powstaje słój jasny, a późnym latem – ciemny. Aby poznać wiek drzewa, wystarczy policzyć słoje. Para słojów (jasny i ciem-ny) to rok, a więc liczba takich par określa wiek w latach”. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Rozdaje im karty pracy (karta pracy nr 1). Zadaniem dzieci jest obliczenie, ile lat miało ich drzewo. 10. Ile miałbym lat, gdybym był drzewem? Nauczyciel mówi: „Jeśli chcemy się dowiedzieć, ile drzewo ma lat, nie ścinając go, to należy zmierzyć taśmą krawiecką obwód pnia drzewa na wysokości ok. 1 m, podzielić go przez 5, a następnie pomnożyć przez 2. Uzyskany wynik wskaże nam wiek drzewa. Przykład: 60 cm (obwód) / 5 = 12 12 x 2 = 24 Drzewo ma 24 lata. Nauczyciel prezentuje pomiar na wiadrze, koszu na śmieci lub poduszce w kształcie walca. Następnie dokonuje obliczeń na kalkulatorze: „Czy ktoś miałby ochotę dowiedzieć się, ile miałby lat, gdyby był drzewem?”. Nauczyciel mierzy w pasie ochotników, następnie oblicza na kalkulatorze ich wiek. 11. Wymień zwierzę leśne – zabawa ruchowa, integracyjna Dzieci stoją w kole i naśladują szum lasu. Ręce mają uniesione, kołyszą się na boki, szepczą: „Szszsz...”. W środku stoi ciuciubabka z zawiązanymi oczami. Ciuciubabka dotyka dziecka i mówi: „Szumi las, szumi las, wymień zwierzę, które znasz”. Dotknięte dziecko wymienia nazwę zwierzęcia. Dziecko, które powtórzy tę samą nazwę lub nie wymieni żadnej nazwy, zajmuje miejsce ciuciubabki. 16. Uzupełnianie kart pracy 17. Pożegnanie i podziękowanie za wspólne zajęcia