STAN PRAWNY NA 22 GRUDNIA 2022 Szczególna organizacja pracy placówki Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, autor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz licznych publikacji z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy, finansów publicznych i funkcjonowania samorządu terytorialnego, uznany prelegent i szkoleniowiec, wykładowca toruńskiej i bydgoskiej Wyższej Szkoły Bankowej, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, przez lata tworzył trzon Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organi-zacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukra-iny (Dz.U. z 2022 r. poz. 645 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ra-mowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. nr 61 poz. 624 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2019 r. poz. 502 ze zm.). Standardowa liczebność oddziałów przedszkolnych Przed wejściem w życie przepisów Prawa oświatowego maksymalną liczbę dzieci w oddziale przedszkolnym określały przepisy Rozporządzenia MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Stosownie do § 5 ust. 2 Ramowego statutu publicznego przedszkola, stanowiącego załącznik nr 1 do Rozporządzenia, liczba dzieci w oddziale nie mogła przekraczać 25. Wyjątkiem były przedszkola integracyjne lub oddziały integracyjne w przedszkolach ogólnodostępnych, w których maksymalna liczeb-ność oddziału wynosiła 20 dzieci, w tym od 3 do 5 dzieci z niepełnosprawnościami. Obecnie liczebność oddziałów przedszkolnych ustala Rozporządzenie MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, które w § 5 ust. 1 mówi, że liczba dzieci w oddziale przedszkola wynosi nie więcej niż 25. Oddział przedszkola obejmuje dzieci w zbliżonym wieku, z uwzględnieniem ich potrzeb, zaintereso-wań, uzdolnień oraz rodzaju niepełnosprawności. Natomiast stosownie do § 6 ust. 1 tego Roz-porządzenia liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego i w oddziale integracyjnym przedszkola ogólnodostępnego wynosi nie więcej niż 20, w tym nie więcej niż 5 dzieci z nie-pełnosprawnościami. Powyższe rozwiązania są więc do siebie bardzo zbliżone. Jedyna poważna różnica polega na tym, że w obecnych regulacjach wskazana została wyłącznie maksymalna liczba dzieci z nie-pełnosprawnościami, co ułatwia planowanie organizacji oddziałów. Ponadto w myśl § 6 ust. 2 ww. Rozporządzenia jeżeli dziecko uczęszczające do oddziału przedszkola integracyjnego albo oddziału integracyjnego w przedszkolu ogólnodostępnym uzyska orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane z uwagi na niepełnosprawność w trakcie roku szkolnego, dyrektor przedszkola może zwiększyć liczbę dzieci z niepełnosprawnościami w danym od-dziale, ale nie więcej niż o 2 dzieci. Może tego dokonać za zgodą organu prowadzącego oraz po zasięgnięciu opinii rodziców dzieci uczęszczających do tego oddziału. Oddział, w którym zwiększono liczbę dzieci z niepełnosprawnościami, może funkcjonować w ten sposób w ciągu całego etapu edukacyjnego. Doboru dzieci do oddziału integracyjnego dokonuje dyrektor przedszkola za zgodą ich rodziców i z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci, w tym dzieci z niepełnosprawnościami. Stosownie do § 6 ust. 5 Rozporządzenia liczba dzieci w oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym wynosi: 1) w oddziale dla dzieci z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera – nie więcej niż 4, 2) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi – nie więcej niż 4, 3) w oddziale dla dzieci niesłyszących i słabosłyszących – nie więcej niż 8, 4) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – nie więcej niż 8, 5) w oddziale dla dzieci niewidomych i słabowidzących – nie więcej niż 10, 6) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją – nie więcej niż 12, 7) w oddziale dla dzieci z różnymi rodzajami niepełnosprawności, o których mowa w pkt 1–6 – nie więcej niż 5. Rozwiązania szczególne Powyższe normy liczebności oddziałów można nazwać standardowymi. Warto natomiast zwrócić uwagę na rozwiązania szczególne, zawarte w Rozporządzeniu MEiN z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Zgodnie z § 7 tego aktu w roku szkolnym 2022/2023 liczba dzieci w oddziale przedszkola, o której mowa w § 5 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, czyli podstawowa liczba 25 wycho-wanków, może być zwiększona nie więcej niż o 3 dzieci będących obywatelami Ukrainy, ale – co istotne – mogą to być dzieci, których pobyt uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Jeżeli więc obywatel Ukrainy przybył legalnie na tery-torium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na tym terytorium, jego pobyt na nim uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r. Ważne! Liczebność oddziału może być zwiększona o 3 dzieci pochodzących z Ukrainy, które przybyły do Polski po 24 lutego 2022 r., nawet wtedy, gdy w oddziale znajduje się dziecko ukraińskie przybyłe do Polski przed tą datą. Zgodnie z § 9 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy w roku szkolnym 2022/2023 liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodo-stępnym może być zwiększona o nie więcej niż 2 dzieci z niepełnosprawnościami, będących obywatelami Ukrainy, przy czym mogą to być również obywatele Ukrainy, którzy przybyli do kraju po 24 lutego 2022 r. Liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego i w oddziale integracyjnym przedszkola ogólnodostępnego może więc wynieść 22, w tym 7 dzieci z nie-pełnosprawnościami. Stosownie do z § 9 ust. 2 ww. Rozporządzenia w roku szkolnym 2022/2023 liczba dzieci w oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym może być zwiększona nie więcej niż o 2 dzieci z niepełnosprawnościami, będących obywate-lami Ukrainy, również przybyłych do Polski po 24 lutego 2022 r. Liczba ta może maksymalnie wynosić: 1) w oddziale dla dzieci z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera – nie więcej niż 6 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 2) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi – nie więcej niż 6 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 3) w oddziale dla dzieci niesłyszących i słabosłyszących – nie więcej niż 10 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 4) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – nie więcej niż 10 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 5) w oddziale dla dzieci niewidomych i słabowidzących – nie więcej niż 12 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 6) w oddziale dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją – nie więcej niż 14 (w tym 2 dzieci z Ukrainy), 7) w oddziale dla dzieci z różnymi rodzajami niepełnosprawności, o których mowa w pkt 1–6 – nie więcej niż 7 (w tym 2 dzieci z Ukrainy). Organizacja przerw w funkcjonowaniu Zgodnie z § 12 Rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i pu-blicznych przedszkoli przedszkole funkcjonuje przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący, na wspólny wniosek dyrektora przedszkola i rady przed-szkola, a w przypadku braku rady przedszkola – na wspólny wniosek dyrektora przedszkola i rady rodziców. W przypadku przyjęcia dzieci pochodzących z Ukrainy nie zawsze możliwe jest ich równo-mierne rozmieszczenie w oddziałach przedszkola. Dzieje się tak z różnych przyczyn, np. z powodu problemów o charakterze integracyjnym lub organizacyjnym, gdy często lepszym rozwiązaniem okazuje się utworzenie jednego oddziału wyłącznie dla dzieci ukraińskich. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy przywołany § 12 Rozporządzenia w sprawie szcze-gółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli należy odnosić do wszystkich oddziałów przedszkola jednocześnie czy może przeciwnie – istnieje możliwość ustalenia przerwy wyłącznie dla wybranych oddziałów? Rozwiązanie to mogłoby ułatwić planowanie przerw i urlopów, dając sposobność przydzielenia nauczycielom urlopów w różnym czasie. Możliwość ustalenia przerwy dla jednego oddziału lub dla całego przedszkola z wyłączeniem jednego oddziału umożliwiłaby np. pracę oddziału z dziećmi ukraińskimi w innym terminie. W obecnym stanie prawnym takie rozwiązanie nie jest jednak możliwe, co wynika z wykładni przywołanego § 12 Rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli. Jeśli bowiem przepis ten wskazuje, że przedszkole funkcjonuje przez cały rok, z wyjątkiem ustalonych przerw, to ustalenie przerwy w pracy jednego oddziału nie spowoduje, że przerwą zostanie objęte całe przedszkole, a tego właśnie wymaga przywołana regulacja, aby przerwa została ustalona dla całego przedszkola.