STAN PRAWNY NA 4 LIPCA 2024

Wprowadzona 1 września 2022 r. zmiana procedury awansu zawodowego wpłynęła nie tylko na zasady zdobywania kolejnych jego stopni, ale także na sposób oceniania pracy nauczycieli i dyrektorów, który został powiązany z nową procedurą. Przypominamy, jakie są zasady oceny pracy.

Uzyskanie odpowiedniej oceny pracy jest konieczne do zdobycia stopni nauczyciela mianowanego (co najmniej ocena dobra) lub dyplomowanego (co najmniej ocena bardzo dobra), o czym mówią odpowiednio art. 9b ust. 1 pkt 3 oraz art. 9b ust. 1a pkt 3 Karty nauczyciela (KN).

Ustalenia ogólne

Zgodnie z art. 6a ust. 1da KN dyrektor dokonuje oceny pracy nauczyciela w drugim i ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, a także w ostatnim roku odbywania przygotowania dodatkowego. Jest to ocena dokonywana z inicjatywy samego dyrektora, co stanowi istotne zastrzeżenie, ponieważ Karta nauczyciela nadal przewiduje kilka podmiotów, które mogą się zwrócić o jej dokonanie. 

Jak wskazuje art. 6a ust. 1db KN, w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy w trakcie odbywania przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela dyrektor placówki dokonuje oceny pracy nauczyciela za okres dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jeżeli nauczyciel zmienił miejsce zatrudnienia:

• w pierwszym lub drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
• po drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
• w okresie odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.

Oceny dokonuje się również przy zakończeniu stosunku pracy nauczyciela mianowanego. Stosownie do art. 6a ust. 1 df KN w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej placówki nauczyciela mianowanego dyrektor placówki dokonuje oceny za okres dotychczasowej pracy w placówce po uzyskaniu stopnia nauczyciela mianowanego w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej placówki. Należy tu również przytoczyć art. 6a ust. 1dd i 1de KN, zgodnie z którymi oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się na jego wniosek, za okres ostatnich trzech lat pracy przed dokonaniem tej oceny, z tym że do okresu tego nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwających dłużej niż trzy miesiące.

Ważne!
O ile więc nauczyciela początkującego, ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela mianowanego, ocenia z własnej inicjatywy dyrektor, o tyle nauczyciel mianowany, który chce uzyskać stopień nauczyciela dyplomowanego, sam musi zwrócić się z wnioskiem o jej dokonanie.

Przedmiot oceny

Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 KN, według którego nauczyciel zobowiązany jest:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami placówki dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa wychowankom w czasie zajęć organizowanych przez jednostkę,
• wspierać każdego wychowanka w jego rozwoju,
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
• doskonalić się zawodowo,
• kształcić i wychowywać dzieci oraz młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
• dbać o kształtowanie u dzieci i młodzieży postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Ocena nauczyciela, w myśl art. 42 ust. 2 KN, dotyczy również stopnia realizacji:

• zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z wychowankami albo na ich rzecz,
• innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych placówki, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania wychowanków,
• zajęć i czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Ponadto ocenie podlega wykonywanie obowiązków z art. 5 Ustawy Prawo oświatowe. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem dzieci i młodzieży, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem ich godności osobistej.

W przypadku dyrektora natomiast ocenie podlegają obowiązki wynikające z przepisów ww. art. 6 KN, a także art. 7, stosownie do którego dyrektor jest odpowiedzialny za:

• dydaktyczny i wychowawczy poziom placówki,
• realizację zadań zgodnie z uchwałami oraz zarządzeniami organów nadzorujących,
• tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy wychowanków,
• zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym,
• zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych,
• zapewnienie bezpieczeństwa wychowankom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez placówkę.

Dodatkowo dyrektora ocenia się za realizację obowiązków wskazanych w art. 68 ust. 1, 5 i 6 Ustawy Prawo oświatowe, zgodnie z którymi dyrektor:

• kieruje działalnością placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz,
• sprawuje nadzór pedagogiczny,
• sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne,
• dysponuje środkami określonymi w planie finansowym placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę placówki,
• wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa wychowankom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez placówkę,
• wykonuje zadania wynikające z przepisów szczególnych,
• współdziała ze szkołami wyższymi w organizacji praktyk pedagogicznych,
• stwarza warunki do działania w placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym są działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej placówki,
• odpowiada za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia