Ocena pracy nauczyciela w procedurze awansu zawodowego

STAN PRAWNY NA 21 CZERWCA 2024

Zmiana procedury awansu zawodowego, wprowadzona 1 września 2022 r., wpłynęła nie tylko na zasady zdobywania kolejnych stopni, ale też na sposób oceniania pracy nauczycieli i dyrektorów, który został powiązany z nową procedurą. Uzyskanie odpowiedniej oceny jest konieczne do zdobycia stopni nauczyciela mianowanego (co najmniej ocena dobra) lub dyplomowanego (co najmniej ocena bardzo dobra), o czym mówią odpowiednio art. 9b ust. 1 pkt 3 oraz art. 9b ust. 1a pkt 3 Karty nauczyciela.

Ustalenia ogólne

Zgodnie z art. 6a ust. 1da KN dyrektor dokonuje oceny pracy nauczyciela w drugim i ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, a także w ostatnim roku odbywania przygotowania dodatkowego. Jest to ocena dokonywana z inicjatywy samego dyrektora, co stanowi istotne zastrzeżenie, ponieważ Karta nauczyciela nadal przewiduje kilka podmiotów, które mogą się zwrócić o jej dokonanie.

Jak wskazuje art. 6a ust. 1db KN, w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy w trakcie odbywania przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela dyrektor przedszkola dokonuje oceny pracy nauczyciela za okres dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jeżeli nauczyciel zmienił miejsce zatrudnienia:

w pierwszym lub drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
po drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
w okresie odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.

Oceny dokonuje się również przy zakończeniu stosunku pracy nauczyciela mianowanego. Stosownie do art. 6a ust. 1df KN w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innego przedszkola nauczyciela mianowanego dyrektor placówki dokonuje oceny za okres dotychczasowej pracy w przedszkolu po uzyskaniu stopnia nauczyciela mianowanego w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej placówki. Należy tu również przytoczyć art. 6a ust. 1dd i 1de KN, zgodnie z którymi oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się na jego wniosek, za okres ostatnich trzech lat pracy przed dokonaniem tej oceny, przy czym do okresu tego nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwających dłużej niż trzy miesiące.

O ile więc nauczyciela początkującego, ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela mianowanego, ocenia z własnej inicjatywy dyrektor, o tyle nauczyciel mianowany, który chce uzyskać stopień nauczyciela dyplomowanego, sam musi zwrócić się z wnioskiem o jej dokonanie.

Przedmiot oceny

Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 KN, według którego nauczyciel zobowiązany jest:

rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami przedszkola: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom w czasie zajęć organizowanych przez jednostkę,
wspierać każde dziecko w jego rozwoju,
dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
doskonalić się zawodowo,
kształcić i wychowywać dzieci w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
dbać o kształtowanie u dzieci postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Ocena nauczyciela, w myśl art. 42 ust. 2 KN, dotyczy również stopnia realizacji:

zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z wychowankami albo na ich rzecz,
innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych przedszkola, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania wychowanków,
zajęć i czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Ponadto ocenie podlega wykonywanie obowiązków z art. 5 Ustawy Prawo oświatowe. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem dzieci, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem ich godności osobistej.

W przypadku dyrektora natomiast ocenie podlegają obowiązki wynikające z przepisów ww. art. 6 KN, a także art. 7, stosownie do którego dyrektor jest odpowiedzialny za:

dydaktyczny i wychowawczy poziom przedszkola,
realizację zadań zgodnie z uchwałami rady pedagogicznej i rady przedszkola, podjętymi w ramach ich kompetencji stanowiących, oraz zarządzeniami organów nadzorujących, czyli kuratora i organu prowadzącego,
tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy wychowanków,
zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym,
zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych,
zapewnienie bezpieczeństwa wychowankom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez przedszkole.

Dodatkowo dyrektora ocenia się za realizację obowiązków wskazanych w art. 68 ust. 1, 5 i 6 Ustawy Prawo oświatowe, zgodnie z którymi dyrektor:

kieruje działalnością placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz,
sprawuje nadzór pedagogiczny,
sprawuje opiekę nad dziećmi oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne,
realizuje uchwały rady placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących,
dysponuje środkami określonymi w planie finansowym placówki zaopiniowanym przez jej radę i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę placówki,
wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa wychowankom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez placówkę,
wykonuje zadania wynikające z przepisów szczególnych,
współdziała ze szkołami wyższymi w organizacji praktyk pedagogicznych,
stwarza warunki do działania w placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym są działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej placówki,
odpowiada za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dziecka,