Jak to będzie w IV klasie? Scenariusz lekcji wychowawczej dla klasy III Opracowały: Agnieszka Puchała, Monika Wójcik GRUPA WIEKOWA: uczniowie klasy III szkoły podstawowej. CZAS TRWANIA: 2 × 45 minut. CEL OGÓLNY: • wprowadzenie ucznia w temat zmiany, przedstawienie zmian w systemie pracy między edukacją wczesnoszkolną a edukacją blokowo-przedmiotową. CELE OPERACYJNE: Uczeń: • pozna różnice między systemem pracy w edukacji wczesnoszkolnej a edukacji blokowo-przedmiotowej, • pozna emocje towarzyszące zmianie, • pozna sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami, które mogą mu towarzyszyć w nadchodzących zmianach. FORMY PRACY: • oparte na słowie: pogadanki, dyskusje, • aktywizujące: burze mózgów. METODY PRACY: • rutyny myślenia krytycznego: „widzę, myślę, zastanawiam się”, „5 × dlaczego?”, • wykonanie plakatów, uzupełnianie sketchnotek, • zabawy integracyjne: „trzy fakty o zmianie”, „nasze dłonie mówią wszystko”. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: • tablice prezentacyjne, • tablica do pisania, • kartki z napisami: „POZYTYWNE” i „NEGATYWNE”, • kartki w formacie A4 i A5, arkusz w formacie A1, • pisaki, ołówek, nożyczki, klej, • sketchnotka o zmianie (załącznik). Część I. Co nas czeka w klasie IV? Czas realizacji: 45 minut PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Nauczyciel wita uczniów i przedstawia im pokrótce temat i cel zajęć. (czas realizacji: 5 minut) 2. Rozpoczynamy pierwszą rutynę myślenia krytycznego: nauczyciel zapisuje na tablicy hasło „KLASA IV”, a pod spodem rysuje prostą tabelkę: Widzę Myślę Zastanawiam się Uczniowie przez minutę zastanawiają się, jakie skojarzenia im się nasuwają. Po minucie wskazani przez nauczyciela uczniowie zapisują na tablicy to, co o klasie IV wiedzą (fakty), co myślą (opinie) i czego jeszcze nie wiedzą (pytania). W ten sposób otrzymujemy proste narzędzie diagnostyczne, które pomoże w usystematyzowaniu wiedzy i niewiedzy uczniów. Pozwoli też oddzielić fakty od opinii – nauczyciel (moderator) może przeprowadzić krótką pogadankę, wyjaśniając różnice. Pytania staną się podstawą do dalszej pracy – należy zostawić je jeszcze bez odpowiedzi. (czas realizacji: 10 minut) Ważne Do końca zajęć tabela nie powinna zostać zmazana – uczestnicy muszą mieć do niej dostęp. 3. Prezentacja wraz z omówieniem sketchnotki (załącznik). Po zaprezentowaniu i omówieniu czas na pogadankę: warto zapytać uczniów, co myślą o czekającej ich zmianie. Niech uzupełnią sketchnotkę o swoje przemyślenia. To dobry punkt wyjścia do wyrażenia przez nich pytań i wątpliwości. (czas realizacji: 10 minut) 4. Wracamy do tabeli „widzę, myślę, zastanawiam się” – czas sprawdzić odpowiedzi na pytania. Wiele z nich powinno już być znanych. Czytamy po kolei pytania i szukamy odpowiedzi. Jeśli okaże się, że wciąż są jakieś niejasności, wspólnie staramy się je rozwiać. Możemy uzupełniać sketchnotkę – zarówno graficznie, jak i słowem pisanym. (czas realizacji: 5 minut) Ważne Każde pytanie, na które padła odpowiedź – zmazujemy. W efekcie prawdopodobnie okaże się, że nie ma już żadnych wątpliwości i pytań (przynajmniej chwilowo). 5. Zabawa integracyjna na podstawie gry „trzy fakty o sobie”. Każdy z uczestników zabawy zapisuje na kartce trzy informacje o tym, co ich czeka w klasie IV. Mają na to 5 minut. Dwie informacje muszą być zgodne z prawdą, trzecia powinna być wymyślona i nieprawdziwa. Nauczyciel zbiera karteczki i odczytuje na głos informacje z każdej z nich. Uczniowie odgadują, które stwierdzenie jest zmyślone. W ten sposób dokonujemy utrwalenia zdobytych wiadomości poprzez kreatywną zabawę, a uczniowie uczą się rozróżniać fakty od fake newsów. (czas realizacji: 10 minut) 6. Podsumowanie zajęć i pożegnanie się z uczestnikami. Przypomnienie celów lekcji i synteza, w jaki sposób zostały one osiągnięte. Warto zapytać uczniów, co zabierają z tej lekcji – z czym wychodzą z zajęć. (czas realizacji: 5 minut) Część II. Jak odczuwamy zmianę? Czas realizacji: 45 minut PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Nauczyciel wita uczniów i przedstawia im pokrótce temat i cel zajęć. Informuje, że tym razem będą pracować z emocjami. Zachęca do wymienienia emocji i uczuć, jakie uczniowie już znają. Każdą wymienioną nazwę uczniowie zapisują na osobnych kartkach formatu A5 (wielkimi literami). Następnie kartki powinny zostać przyczepione do tablicy prezentacyjnej lub ułożone na podłodze, tak aby każdy uczestnik mógł je widzieć i odczytać. (czas realizacji: 10 minut) 2. Nauczyciel wyciąga swoje napisy: „POZYTYWNE” i „NEGATYWNE”. Zadaniem uczniów jest podzielić wypisane emocje według tych kategorii. Przykład: POZYTYWNE NEGATYWNE radość ekscytacja ciekawość itd. złość smutek niepewność itd. Ważne To bardzo dobry moment na krótką pogadankę dotyczącą różnicy między słowami „zły” a „negatywny”. (czas realizacji: 5 minut) 3. Dzielimy uczniów na tyle grup, ile jest wymienionych negatywnych emocji. Zadaniem każdej jest stworzenie plakatu o wylosowanej emocji pt. Rady na… (smuteczki, złość, niepewność itd.). Wszystkie plakaty powinny zostać powieszone w miejscu dostępnym dla szerokiej szkolnej publiczności jako miniporadniki. (czas realizacji: 10 minut) 4. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło: Wszystkie emocje są ważne. Czas na kolejną rutynę myślenia krytycznego: „5 × dlaczego?”. Wszystkie emocje są ważne – dlaczego? Zapisujemy odpowiedź i znów pytamy: „dlaczego?”. To samo pytanie powinno zostać zadane pięć razy. Odpowiedzi będą podstawą do pogadanki: dlaczego wszystkie emocje są ważne? (czas realizacji: 5 minut) 5. Zabawa integracyjna „nasze dłonie mówią wszystko”. Aktywność polega na stworzeniu wspólnego klasowego plakatu z odrysowanych i wyciętych kształtów dłoni wszystkich uczniów. Aby wykonać to zadanie, będzie potrzebny duży arkusz papieru A1, kolorowe kartki A4, ołówek, nożyczki i klej. Zadaniem uczniów jest odrysowanie na kolorowej kartce swojej dłoni i podpisanie jej imieniem na środku. Następnie każdy uczeń wpisuje na czterech palcach swoje zalety, a na piątym (kciuku) wadę. Wszystkie zapisane dłonie przyklejamy na wielki arkusz i w ten sposób mamy gotowy autorski plakat klasy. Można go umieścić na gazetce, przywiesić na drzwiach lub oprawić w ramę i ozdobić nim ścianę sali. (czas realizacji: 10 minut) 6. Podsumowanie zajęć i pożegnanie się z uczestnikami. Przypomnienie celów lekcji i synteza, w jaki sposób zostały one osiągnięte. Warto zapytać uczniów, co zabierają z tej lekcji – z czym wychodzą z zajęć. (czas realizacji: 5 minut)