STAN PRAWNY NA 9 CZERWCA 2023 Najważniejsze obowiązki dyrektora związane z zakończeniem roku szkolnego 2022/2023 – zestawienie Opracował i zaktualizował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo-płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Koniec roku szkolnego to czas podsumowań dotychczasowej pracy, a także dobry moment, aby rozpocząć przygotowania do zmian nadchodzących w kolejnym roku. To również wiele innych obowiązków, realizowanych tradycyjnie przez dyrektorów, bez których prawidłowa organizacja pracy szkoły byłaby niemożliwa. Poniżej zestawienie najważniejszych obowiązków spoczywających na dyrektorze szkoły w związku z zakończeniem roku szkolnego. Obowiązek Termin Podstawa prawna Zakończenie roku szkolnego wiąże się z koniecznością zorganizowania zebrania rady pedagogicznej. Zgodnie z art. 69 ust. 5 Ustawy Prawo oświatowe zebrania rady pedagogicznej są organizowane m.in. przed rozpoczęciem roku szkolnego, po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz w miarę bieżących potrzeb. Dyrektor powinien przy tym pamiętać o określonych w przepisach prawa kompetencjach stanowiących oraz opiniodawczych rady pedagogicznej (w tym zwłaszcza o art. 70 Ustawy Prawo oświatowe) Po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych, przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego art. 69 ust. 5 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Plan pracy jest dokumentem, którego zasady tworzenia nie zostały sprecyzowane w aktualnie obowiązujących przepisach prawa oświatowego (z wyjątkiem wskazania podmiotów obowiązanych do jego opiniowania oraz zatwierdzenia). Dyrektor, jako podmiot zarządzający szkołą, powinien dopilnować uprzedniego przygotowania projektu planu pracy na następny rok szkolny. Wydaje się, że plan pracy powinien koncentrować się przede wszystkim na zadaniach, które spoczywają na szkole zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa. Plan pracy może przykładowo zostać skonstruowany w następującej formie: • wskazanie ogólnego obszaru funkcjonowania szkoły (np. organizacja pracy i zarządzanie, główne zadania wychowawczo-opiekuńcze, współpraca ze środowiskiem, działania promocyjne, działalność terapeutyczna), • określenie szczegółowych zadań realizowanych w ramach poszczególnych obszarów funkcjonowania szkoły, • wskazanie osób odpowiedzialnych za wykonanie danego zadania, • określenie terminu zrealizowania danego zadania przez poszczególnych pracowników szkoły Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2023/2024 art. 80 ust. 2 pkt 4 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Wśród kompetencji opiniodawczych rady pedagogicznej znajduje się także opiniowanie organizacji pracy szkoły, w tym zwłaszcza tygodniowego rozkładu zajęć pracowników. Oznacza to, że przed przedstawieniem tygodniowego rozkładu zajęć do zaopiniowania radzie pedagogicznej, dyrektor powinien dopilnować jego uprzedniego przygotowania. Tygodniowy rozkład zajęć może wskazywać takie informacje, jak: określenie dnia tygodnia, wskazanie pracownika, określenie godzin pracy, określenie specjalizacji i zakresu prowadzonych przez niego zajęć. Analogicznie rada pedagogiczna opiniuje propozycje dyrektora w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych – w tym celu dyrektor powinien przygotować dla nauczycieli odpowiednią pisemną informację Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2023/2024 art. 70 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Zebranie rady pedagogicznej może być również dobrą okazją do zaopiniowania przez radę pedagogiczną ewentualnego aneksu do arkusza organizacyjnego – jeżeli pojawiła się potrzeba dokonania w nim zmian. Konieczność wydania takiej opinii przez radę pedagogiczną wynika z art. 70 ust. 2 pkt 1 Ustawy Prawo oświatowe. W przypadku konieczności wprowadzenia zmian w statucie szkoły również niezbędne będzie podjęcie działań przez radę pedagogiczną oraz dyrektora – będącego jej przewodniczącym. Przygotowanie w sierpniu projektu nowelizacji statutu oraz uchwalenie zmian na sierpniowym zebraniu rady pedagogicznej zagwarantują, że treść statutu szkoły w nowym roku szkolnym będzie zgodna z aktualnymi przepisami prawa Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2023/2024 art. 70 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Wśród kompetencji rady rodziców znajduje się uchwalanie, w porozumieniu z radą pedagogiczną, programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki. Przy czym jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, program ten ustala dyrektor szkoły lub placówki w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora szkoły lub placówki obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną. Program ten powinien obejmować: • treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów oraz • treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Treść programu powinna być opracowana na podstawie wyników corocznej diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z używaniem substancji psychotropowych, środków zastępczych oraz nowych substancji psychoaktywnych. Powyższą diagnozę powinni natomiast przeprowadzić dyrektor szkoły lub placówki albo upoważniony przez niego pracownik szkoły lub placówki W ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego 2023/2024 art. 26 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Okres przed rozpoczęciem kolejnego roku szkolnego wiąże się z finalizowaniem formalności związanych z zatrudnianiem nauczycieli, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w podpisywanych z nimi umowach o pracę oraz aktach mianowania. Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 26 k.p. stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy. W przypadku aktu mianowania jest to odpowiednio dzień określony w akcie mianowania lub też dzień doręczenia tego aktu (art. 13 KN). Koniec sierpnia to także zakończenie upływu okresów wypowiedzenia tych nauczycieli, którym dyrektor zdecydował się wręczyć wypowiedzenia stosunków pracy w maju. Oznacza to konieczność wydania takim nauczycielom świadectw pracy. Zgodnie z art. 97 k.p. pracodawca, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy pracownika, jest obowiązany wydać mu świadectwo pracy niezwłocznie. Koniec sierpnia jest więc dobrym momentem, aby takie świadectwo pracy przygotować, a następnie wydać je nauczycielowi – opóźnienie w tym zakresie może stanowić dla niego problem przy nawiązywaniu kolejnego stosunku pracy u innego pracodawcy. Szczegółowe zasady wypełniania świadectw pracy określa Rozporządzenie MRPiPS z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1862 ze zm.) Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2023/2024 art. 68 ust. 5 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Zakończenie roku szkolnego wiąże się z podjęciem szeregu czynności związanych z awansem zawodowym nauczycieli. W przypadku nauczycieli odbywających awans zawodowy na podstawie starych zasad czynności te realizuje się w oparciu o przepisy Karty nauczyciela (w brzmieniu do 31 sierpnia 2022 r.) oraz Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli z 2018 r. Należą do nich: • zakończenie staży nauczycielskich, • przedstawienie dyrektorowi przez opiekuna stażu opinii o dorobku zawodowym nauczyciela za okres stażu, • złożenie przez nauczyciela dyrektorowi sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego, • przedstawienie przez radę rodziców opinii w zakresie dokonywanej przez dyrektora oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu; należy pamiętać, że jej brak nie wstrzymuje dyrektora w przeprowadzaniu postępowania w dalszym zakresie, • dokonanie przez dyrektora oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu; ocena powinna zostać sporządzona na piśmie, musi także zawierać uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania (w przypadku nauczycieli odbywających awans na stopień nauczyciela mianowanego według starych zasad – ocena jest ustalana po uprzednim zapoznaniu się z jej projektem opracowanym przez opiekuna stażu), • wystawienie nauczycielowi, który zakończył staż, odpowiedniego zaświadczenia, zawierającego informacje niezbędne do przeprowadzenia późniejszego postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, • udział w pracach komisji dla nauczycieli ubiegających się o stopień nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, • w przypadku awansu zawodowego nauczyciela początkującego (a więc zgodnie z nowymi regulacjami) należy zwrócić uwagę na fakt, że większość czynności związanych z awansem zawodowym ma miejsce w drugim lub ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela. W przypadku zatrudnienia nauczyciela w trakcie roku szkolnego należy jednak pamiętać, że rozpoczęcie przygotowania do zawodu nauczyciela ma miejsce z mocy prawa z chwilą rozpoczęcia zatrudnienia w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami. W związku z tym dyrektor powinien pamiętać o niezwłocznym przydzieleniu nowemu nauczycielowi mentora (art. 9ca ust. 11 KN w obecnym brzmieniu). Wyjątkowo jednak, na podstawie przepisów przejściowych, nauczyciele, którzy do 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskali stopnia nauczyciela kontraktowego (według starych zasad), mogą doliczyć do okresu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela okres dotychczasowego zatrudnienia w szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami, z wyłączeniem okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego, lecz nie więcej niż 3 lata, bądź 2 lata, w przypadku nauczycieli posiadających stopień naukowy, będących nauczycielami akademickimi lub posiadających znaczący dorobek zawodowy. Oznacza to, że ta grupa nauczycieli może złożyć wnioski o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego zgodnie z nowymi zasadami już w czerwcu 2023 r. (normalnie okres przygotowania do zawodu nauczyciela wynosi 3 lata i 9 miesięcy, bądź 2 lata i 9 miesięcy, w przypadku nauczycieli posiadających stopień naukowy, będących nauczycielami akademickimi lub posiadających znaczący dorobek zawodowy) 31 maja Do 7 czerwca Do 7 czerwca W ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie W ciągu 21 dni od dnia złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego Niezwłocznie Do 31 sierpnia art. 9c w zw. z art. 9d KN § 5 ust. 2 Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli § 4 ust. 5 Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli art. 9c ust. 5a i 5b KN art. 9c ust. 5a KN § 9 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli art. 9g KN Okres wakacyjny to dobry moment na przeprowadzenie przeglądów budynku oraz remontów. Przerwa w pracy szkoły powinna zostać przeznaczona m.in. na dokonanie corocznej kontroli zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z obiektów należących do szkoły, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, oraz określenia kierunków ich poprawy. Należy pamiętać, że wszelkie prace remontowe w pomieszczeniach szkoły można przeprowadzać tylko wówczas, gdy nie ma w nich uczniów Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2023/2024 § 3 Rozporządzenia MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1604) Z końcem roku szkolnego należy zwrócić uwagę na stan oraz poprawność prowadzonej dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej. Należy przypomnieć, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami na szkole spoczywa m.in. obowiązek prowadzenia dla każdego oddziału dzienników lekcyjnych, w których dokumentuje się przebieg nauczania w danym roku szkolnym. Ponadto szkoła prowadzi dzienniki innych zajęć niż zajęcia wpisywane do dziennika lekcyjnego, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, w szczególności zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowań uczniów. Szkoły, które organizują zespołowe lub indywidualne zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, prowadzą, odpowiednio, dziennik zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla każdego zespołu albo dziennik indywidualnych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla każdego uczestnika zajęć, w których dokumentuje się przebieg zajęć w danym roku szkolnym. W przypadku uczniów objętych indywidualnym nauczaniem szkoła prowadzi odrębnie dla każdego ucznia dziennik indywidualnego nauczania. Wśród pozostałej dokumentacji należy wymienić: • księgę ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowi szkolnemu zamieszkałych w obwodzie szkoły – w przypadku szkoły podstawowej, • księgę uczniów – w przypadku szkół dla dzieci i młodzieży, • dziennik zajęć w świetlicy – w przypadku szkół, w których zostały zorganizowane świetlice szkolne Według wewnętrznych ustaleń szkoły Rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646 ze zm.) Koniec roku szkolnego może wiązać się z koniecznością przeprowadzania w szkole czynności związanych z uzupełniającym postępowaniem rekrutacyjnym. Postępowanie rekrutacyjne na rok szkolny 2023/2024 odbywa się w oparciu o rozdział 6 Ustawy Prawo oświatowe. Należy w tym względzie zwrócić zwłaszcza uwagę na obowiązywanie od 10 grudnia 2022 r. nowego Rozporządzenia MEiN z 18 listopada 2022 r. w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów (Dz.U. z 2022 r. poz. 2431) oraz zmianę od 1 września 2022 r. terminów związanych z odwoływaniem się rodziców kandydatów (lub pełnoletnich kandydatów) od wyników postępowania. Zgodnie z art. 161 ust. 2 postępowanie uzupełniające powinno zakończyć się do końca sierpnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, na który jest przeprowadzane Według harmonogramu określonego odpowiednio przez organ prowadzący bądź kuratora oświaty Rozdział 6 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900) Zakończenie roku szkolnego to czas podsumowania czynności sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Zgodnie z § 24 Rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego dyrektor szkoły powinien przedstawić wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego na zebraniu rady pedagogicznej w terminie do 31 sierpnia. Okres wakacyjny powinien więc zostać poświęcony na odpowiednie przygotowanie takiego sprawozdania, które powinno zawierać w szczególności informacje na temat: • wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań, • awansu zawodowego nauczycieli, • zajęć opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej szkoły, • wniosków z przeprowadzonych kontroli, • wniosków i zaleceń do realizacji w następnym roku szkolnym. Na podstawie wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku szkolnym sporządzany jest plan nadzoru pedagogicznego na kolejny rok (do 15 września). Przy jego tworzeniu należy stosować się do zasad określonych w § 23 Rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego Według wewnętrznych ustaleń szkoły § 23 i 24 Rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1551 ze zm.) Klasyfikacja roczna uczniów może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia w szkole odpowiednio: • egzaminu klasyfikacyjnego, • egzaminu poprawkowego, • sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia. Egzamin klasyfikacyjny powinien zostać przeprowadzony co do zasady nie później niż w dniu poprzedzających dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Jednakże uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu klasyfikacyjnego w pierwszym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły. W przypadku egzaminu poprawkowego uczniowie, którzy nie przystąpili do niego w wyznaczonym przez dyrektora pierwszym terminie, mogą przystąpić do niego w terminie dodatkowym, wyznaczonym przez dyrektora szkoły, jednak nie później niż do końca września. Natomiast zastrzeżenia do rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych lub rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania mogą zostać zgłoszone przez ucznia lub jego rodziców nie później niż w terminie dwóch dni roboczych od dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia przeprowadza się nie później niż w terminie pięciu dni od dnia zgłoszenia zastrzeżeń. Powyższe okoliczności mogą spowodować obowiązek zorganizowania przez dyrektora szkoły odpowiednio egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego czy sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia – również po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Czynności te należy przeprowadzić zgodnie z: • art. 44k i 44l Ustawy o systemie oświaty – w przypadku egzaminu klasyfikacyjnego, • art. 44m Ustawy o systemie oświaty – w przypadku egzaminu poprawkowego, • art. 44n Ustawy o systemie oświaty – w przypadku zgłoszenia zastrzeżeń do rocznej oceny klasyfikacyjnej przez ucznia lub jego rodziców – a także w oparciu o przepisy Rozporządzenia MEN z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1534) Według wewnętrznych ustaleń szkoły art. 44k, art. 44l, art. 44m, art. 44n Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2230), Rozporządzenie MEN z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 373 ze zm.)