Odbudujmy świat na wspólnych wartościach Scenariusz tygodniowego projektu integracyjno-edukacyjnego Piątek – empatia Opracowała: Joanna Obuchowska, pedagog zdolności i kreatywności, terapeuta pedagogiczny i podróżniczka łącząca pasję z pracą zawodową. Studiowała i odbywała staże nauczycielskie w Danii, Holandii oraz Finlandii. Autorka projektu „Wymiana nauczycielska – rozmowy międzynarodowe”. O edukacji i podróżach pisze na blogu www.educationaleden.pl 1. Wprowadzenie Czynności Instrukcje Uwagi Notatki osoby prowadzącej Sprawdzenie listy obecności itp. W nauczaniu hybrydowym lub zdalnym to czas na orientacyjne i techniczne: „Widać?”, „Słychać?”, „Nagrywanie włączone?”. 2 minuty Krótkie wprowadzenie do tematu integracji Znając grupę i jej dynamikę oraz dominujące zainteresowania, osoba prowadząca może nawiązać do wydarzeń lub okresów, z których wiedza i doświadczenia przydadzą się podczas tygodniowego projektu 5 minut Runda zapoznawcza – krąg zacieśniający relacje Uczniowie siadają w kręgu. Każdy krótko mówi o czymś, co go ostatnio pozytywnie zaskoczyło mimo negatywnego bądź neutralnego pierwszego wrażenia. Najważniejsze w tym ćwiczeniu są uważność i otwartość na osobę mówiącą/pokazującą Krąg powinien stanowić rozwiązanie nienacechowane oceną czy klasyfikowaniem. To bezpieczna przestrzeń dla każdego, kto potrzebuje wsparcia i obecności innych. 15 minut 2. Część główna Czynności Instrukcje Uwagi Notatki osoby prowadzącej Język polski / edukacja polonistyczna Ustalanie wspólnych definicji pojęć wykorzystywanych w ramach poruszanego tematu Język polski, język angielski, edukacja globalna Brené Brown o empatii (https://www.youtube.com/watch?v=f6HGHrEefdU) Materiał można wykorzystać jako animację bez napisów dla dzieci młodszych (wspólna analiza, ustalenie kolejności wydarzeń, odczuwanych emocji, wrażeń z ciała i myśli podczas oglądania itd.). W klasach starszych i bardziej zaawansowanych językowo możemy włączyć etap tłumaczenia, zadania na analizę i syntezę informacji (np. uczniowie wstają za każdym razem, gdy usłyszą czasownik w czasie przeszłym) oraz przekazu, tworząc na podstawie nagrania notatki wizualne o tym, czym jest empatia Różne formy komunikacji Omawiamy z grupą różne gesty i czynności, które są w naszym języku rozumiane przez wszystkich (np. znak OK, uścisk ręki i głębokie spojrzenie w oczy, gdy chcemy wyrazić wsparcie). Warto poczekać i sprawdzić, czy uczniowie skojarzą, że dzieci komunikują się głównie bez pomocy słów, a są w stanie wyrazić mnogość potrzeb i stanów. Zadaniem w zespołach trzyosobowych jest opracowanie wewnętrznych form komunikacji – ustalenie znaków/gestów czy zachowań, które będą od teraz funkcjonowały w klasie Tworzony język znaczeń może dotyczyć treści szkolnych (np. „zbieram prace domowe”), relacyjnych (np. klasowy uścisk) oraz indywidualnych (np. „źle się czuję”). Własny „język” to jeden z elementów budowania wspólnoty. Zaspokaja on potrzebę przynależności, bycia częścią zdefiniowanej grupy – zbudowanej na wspólnych wartościach. Nie zapominajcie o ustalonych znakach po zakończeniu projektu. Mają one funkcję wyciszania oraz zapewniają poczucie bezpieczeństwa przez powtarzalność i jasność zasad Burza mózgów Nawiązując do wcześniejszego ćwiczenia, wyciągamy wnioski: dlaczego w pewnym momencie życia komunikacja niewerbalna stanowi tylko uzupełnienie przekazu? Ogólne wnioski: z „lenistwa” mózgu i dostosowania się do zasad działania w społeczeństwie. Język jako wspólny element dla danego narodu czy miejsca ma być najprostszą, najszybszą i najefektywniejszą formą komunikacji. Gdybyśmy jednak ćwiczyli język ciała, gestów i dźwięków tak uważnie i tak długo, jak uczymy się języka, bylibyśmy w stanie korzystać efektywnie z obu strategii 3. Podsumowanie Czynności Instrukcje Uwagi Notatki osoby prowadzącej Podsumowanie treści i doświadczeń – procesu uczenia się Uczniowie samodzielnie i dla siebie (bez potrzeby przedstawiania kart osobie prowadzącej w razie braku chęci autora) uzupełniają karty pracy Karta pracy do wypełnienia przez wszystkich uczniów, niezależnie od ich wieku i poziomu, zgodnie z ich własnym sposobem uczenia się (rysunkowo, wizualnie poprzez symbole lub pisemnie) Podsumowanie ogólne – procesu nabywania kompetencji (postawy, wnioski) Usiądźcie w kręgu. Pamiętajcie o zasadach, jakie w nim obowiązują (nie oceniamy, nie przerywamy, wspieramy i angażujemy się zgodnie z możliwościami itd.). Czego dowiedzieliśmy się w tym tygodniu o sobie i o innych? Aby udoskonalić proces uczenia się, możemy skorzystać z narzędzia myślenia krytycznego – drabiny metapoznania (dla chętnych, w formie grupowej) Emocjonalne, wewnątrzsterowne przetwarzanie wiedzy – angażowanie uczniowskich hipokampów Prosimy uczniów, aby pojedynczo, jednym zdaniem odpowiedzieli na pytanie: „Co pozytywnego z tego tygodnia chcę zostawić w pamięci?” To niesamowicie „szybka” i efektywna metoda przetwarzania wiedzy – analiza całego dnia / całych zajęć pod kątem znalezienia konkretnego wspomnienia 4. Zakończenie Czynności Instrukcje Uwagi Notatki osoby prowadzącej Podziękowanie – praktykowanie wdzięczności i modelowanie postaw Możemy podziękować np. za zaangażowanie i uważność, gdy były potrzebne, ciekawe pomysły, próby stosowania się do zasad Docenianie zaangażowania. 5 minut Pytania od uczniów Pomysły na pracę domową lub dodatkowe tematy do poruszenia podczas zajęć przedmiotowych 1. Uczniowie zastanawiają się, w ilu sytuacjach w życiu udało im się przekazać ważną bądź złożoną informację zupełnie bez słów. Czy takie wydarzenia są dla nich codziennością, czy raczej głównie opierają się na języku? Kiedy nie ma możliwości na korzystanie z innych form przekazu niż słowa? 2. W jaki sposób podsumowalibyście tydzień zajęć o tematyce wartości? Co i jak możemy udokumentować, a dzięki temu lepiej zapamiętać? Wzmacnianie proaktywności poprzez adekwatne, angażujące i interesujące dla danej grupy wiekowej zadania domowe. Osobiście polecam tworzenie kroniki klasowej – internetowej, książkowej bądź w jakiejkolwiek kreatywnej formie pracy twórczej